آیا ایران بعد از گینه رکورددار کودک‌همسری در جهان است؟
اخیرا در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی شایعه شده «بعد از گینه، ایران بیشترین آمار ازدواج دختران کم سن را در جهان دارد». گفته مي شود ایران حداقل سن ازدواج ۱۲ سال بعد از کشور گینه را دارد! در ادامه به نقد و بررسی این ادعای عجب می پردازیم
این جمله برداشت اشتباهی از گفته‌های یک پژوهشگر حقوق خانواده است که اخیرا در نشستی گفته است «ایران پس از کشور گینه که حداقل سن ازدواج در آن ۱۲ سال است، با حداقل سن ۱۳ سال شمسی برای ازدواج، رتبه دوم را دارد.»
هیچ کدام از این دو گزاره درست نیستند. نه ایران بعد از گینه بالاترین آمار ازدواج دختران کم و سن و سال را دارد و نه ایران بعد از گینه دومین کشوری است که پایین‌ترین سن قانونی ازدواج را در جهان دارد.
سن قانونی ازدواج در کشور گینه ۱۸ سال است و در ایران طبق قانون در صورت «اذن ولی به شرط مصلحت با تشخیص دادگاه صالح» هیچ منع قانونی برای ازدواج حتی دختران زیر ۱۳ سال وجود ندارد.
بر اساس برآوردهای یونیسف نرخ ازدواج کودکان زیر ۱۸ سال در کشورهای آفریقایی حدود ۳۷ درصد و در برخی کشورها مانند نیجر، آفریقای مرکزی و چاد بالای ۶۷ درصد است. این نسبت تا ۱۰ سال پیش در جنوب آسیا ۴۹ درصد بوده که تا الان به حدود ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. این در حالی است که طبق آمار رسمی ایران، طی ۷ سال گذشته در حدود ۲۱ درصد ازدواج‌ها سن دختر زیر ۱۸ سال بوده است. نرخ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال ۵/۳ درصد و نرخ ازدواج دختران زیر ۱۳ سال حدود ۳ هزارم کل ازدواج‌های ثبت شده است.
در فاصله سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ در مجموع ۱۳,۴۸۷ ازدواج دختران زیر ۱۳ سال، ۲۷۴,۹۶۹ ازدواج دختران زیر ۱۵ سال و ۱,۰۷۷,۴۴۹ ازدواج دختران زیر ۱۸ سال توسط سازمان ثبت احوال ایران به ثبت رسیده است.
با این حساب ما ضمن تاکید بر اینکه کودک‌همسری در ایران یک مساله جدی است، ادعای مطرح شده به این مضمون را که «ایران بعد از گینه بیشترین آمار ازدواج دختران کم‌سن را دارد» یا «ایران بعد از گینه پایین‌ترین سن قانونی ازدواج را در جهان دارد» رد می‌کند و به آن نشان «شاخ‌دار» میدهیم.