آیا هزینه فوتی‌های آلودگی هوا ۷ برابر درآمد نفتی ایران است؟
وب سایت تجارت نیوز ۲۵ آذرماه گزارشی با عنوان «۷ برابر درآمد نفتی ایران هزینه فوتی‌های آلودگی هوا» منتشر کرد که به موضوع وضعیت آلودگی هوا و هزینه‌های آن می‌پرداخت.
این گزارش بر اساس اظهارات عباس شاهسونی، رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت درباره هزینه مرگ‌های منتسب به ذرات معلق کمتر از ۲/۵ میکرون و مقایسه آن با اظهارنظر فرهاد دژپسند، وزیر پیشین اقصاد از میزان درآمدهای نفتی در سال ۹۹ تدوین شده است.
شاهسونی، این هزینه را در سه شهر تهران، کرج و مشهد در سال ۹۹ عددی در حدود ۷۴.۸ هزار میلیارد تومان اعلام کرده. به گفته او، در این محاسبات برای تعیین هزینه اقتصادی مرگ‌های ناشی از آلودگی هوا دو معیار برآورد «هزینه مرگ» بر اساس نرخ دیه و برآورد «هزینه آسایش زندگی» مورد توجه قرار می‌گیرد. اما با توجه به دشواری برآورد «هزینه آسایش زندگی»، در تخمین هزینه اقتصادی، این مرگ‌ها تنها با معیار «هزینه مرگ» محاسبه شده است.
در گفت‌وگوی شاهسونی با فکت‌نامه، روش محاسبه هزینه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا روشن می‌شود اما همچنان این اعداد با ابهاماتی همراه است. مثلا او هزینه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در شهرهای کرج و مشهد را هم به ریال و هم به دلار اعلام کرده که نرخ برابری دلار به ریال در این محاسبات متفاوت است. ضمن آنکه هزینه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در این سه شهر ایران در سال ۹۹ با یکدیگر متفاوتند.
جست‌وجو درباره رقم درآمدهای نفتی (با وجود عدم شفافیت) براساس گزارش دیوان محاسبات کل کشور از تفریغ #بودجه سال ۹۹ نشان می‌دهد که درآمدهای ناشی از «صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی» که در بودجه نویسی با عنوان کلی «واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای» دسته‌بندی می‌شود، به ۳۷ هزار و ۷۰۹ میلیارد تومان بالغ شده است.
با این حساب هم عدد و رقم‌های اعلام شده به عنوان هزینه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا در سه شهر ایران در سال ۱۳۹۹ به نقل از یک مقام وزارت بهداشت و هم رقم درآمدهای نفتی ایران در سال ۹۹ به نقل از وزیر پیشین اقتصاد، دقیق نیستند و نتیجه‌گیری گزارش مبنی بر اینکه هزینه فوتی‌های آلودگی هوا، ۷ برابر درآمدهای نفتی بوده، «نادرست» ارزیابی می‌شود.