علت بن بست سیاسی و اقتصادی در حکومت اسلامی
در دوران انقلاب بسیاری از ایرانیان از جمله تحصیلکرده‌ها تصور میکردیم که بعد از سرنگونی رژیمِ پهلوی و بروی کار آمدنِ یک نظامِ اسلامی بسیاری از هنجارهای جامعه ایران بر اساس اصول و موازین مترقی اسلامی در خواهد آمد. از جمله و شاید یکی از مهمترینِ آنها برپاییِ حکومت براساس اصولِ اسلامی خواهد بود.
در سالهای قبل از انقلاب آثاری پیرامون "حکومت اسلامی" بالاخص در خارج از کشور و در میان دانشجویان ایرانی در اروپا و آمریکا تدوین شده بودند. یکی از معروفترین آنها "اصول و ضابطه‌های حکومت اسلامی "میبود که توسط مرحوم دکتر ابوالحسن بنی‌صدر و شماری ازهمفکران ایشان در فرانسه منتشرشده بود.یکی دیگر از اندیشمندان اسلامگرا که برروی حاکمیت تشیع انقلابی مطالب زیادی مطرح ساخته بود مرحوم دکتر علی شریعتی بود. سخنرانی‌های ایشان در حسینیه ارشاد بعدها تحت عنوان "امت و امامت" منتشر گردید که در حقیقت نگاه ایشان به حکومت در یک جامعه اسلامی بالاخص شیعه میبود.
اگر درآن سالها کسی ازمن میپرسید که این"نظام سیاسی اسلامی" که شما به آن باور دارید، چه ویژگیهایی دارد و نحوه برپایی آن چگونه است، پاسخ میدادم که من علم و اطلاع چندانی ندارم اما شماری از متفکرین ما بر روی آن کار کرده و کتاب و رساله نوشته اند. همین باور را در مورد اقتصاد اسلامی هم داشتم.
دو عامل سبب شدند تا درباوری که به وجود "حکومت اسلامی" و "اقتصاد اسلامی" داشتم ترکهای عمیقی ظاهر شوند. نخست وضعیت سیاسی و اقتصادی نظام بعد ازانقلاب بود. تغییر رشته‌ام از مهندسی به علوم انسانی، عامل بعدی بود. مسله فقط این نبود که آیا مسئولین براساس اصول و ضوابط اسلامی عمل کرده بودند یا نه؟ ناکارآمدی نظام خیلی عمیق تر از این بود که تقصیر را صرفا برگردن ناکارآمدی یا بی دانشی مسئولین بیاندازیم. بتدریج این پرسش برایم بوجود آمد که آن باوری که من و نسل من در دوران انقلاب داشتیم که در اسلام مفاهیمی بنام حکومت و اقتصاد داریم و شریعتی یا بنی صدربر روی آنها کار کرده اند چقدر واقعیت دارد؟
سرانجام رسیدم باینجا که متوجه شدم نگاه شریعتی و سایر اسلام گرایان به حکومت،صرفا ازمنظر ایدئولوژی و آرمانگرایی می‌بوده. نگاهی که از اساس با نگاه مدرن به حکومت درتعارض قرار داشته و فرسنگها با تعریف دولت مدرن فاصله دارد.