آیا مشکلات فعلی، ناشی از دور شدنِ مسئولین از آرمانهای امام است؟
از آرمان‌گرایی تا واقعیت: آراء سیاسی امام خمینی ما این تحلیل را بارها از اصلاح‌طلبان شنیده‌ایم که امام طرفدار مبانی مردم‌سالاری همچون حق انتخاب مردم، تأمین حقوق زنان، سپردن اقتصاد بدست مردم و سایر مفاهیم دمکراتیک بودند. بنابراین اگر امروز رسیده‌ایم باینجا، بواسطۀ دور شدن مسئولین از اهداف و آرمانهای امام بوده.
دیشب هم در اطاق «کلاب ایران من» که بمناسبت سالگرد فوت امام برگزار شده بود، یکی پس از دیگری چهره‌های اصلاح‌طلب و منتقد اصولگرایان، گزاره‌ها و مواردی بنقل از امام ذکر میکردند که مبیّن باور ایشان به مردم‌سالاری بود. و بعد هم همان نتیجه‌گیری، که پس «اگر ما امروز دچار این وضعیت هستیم، بواسطۀ فاصله‌گرفتن مسئولین از آرمانهای امام می‌باشد.»
این تحلیل اصلاح‌طلبان دو اشکال اساسی دارد. نخست آنکه میبایستی پرسید در عالم واقعیت، امام چه‌میزان بر مبانی مردم‌سالاری بمعنای امروزی آن، پایبند بودند؟ با نشان‌دادن یک جمله اینجا، و یکی دیگر هم آنجا، آیا میتوان نتیجه‌گیری کرد که امام پایبندی اصولی به مردم‌سالاری داشتند؟ اگر بنا بر جملات باشد، گزاره‌های بسیاری هم میتوان از امام آورد که مبیّن باور ایشان بعمل نمودن «بوظیفه و تکلیف» است. و نه لزوماً خواست مردم. بعلاوه، بنظر میرسد که هر قدر ما از سالهای اولیۀ انقلاب دور میشویم، تأکید امام بر روی مردم‌سالاری کمرنگ‌تر و کمرنگ‌تر شده و در عوض بر روی آمریکاستیزی متمرکز میشود.
اشکال دوم بنیادی‌تر است. مشکلات و موانعی که امروز بر سر راه نظام قرار گرفته و وضعیت کشور را باینجا کشانده، آیا براستی بواسطۀ عمل‌نکردن به سیرۀ امام خمینی است؟ واقعیت آنست که ریشه‌های دشواری‌های کنونی کشور، بمراتب عمیق‌تر و اساسی‌تر از آنست که بکدام توصیه‌های ایشان عمل کردیم و کدام یکی را پشت گوش انداختیم. این باور که معضلات عمیق کشور بواسطۀ دور شدن از آرمانهای امام راحل است، از یکسو در حقیقت پاک‌کردن تمام و کمال صورت مسئله است؛ و از سویی دیگر فرو رفتن در خلسۀ شخصیت‌پرستی و بُت‌کردن امام است. ایکاش حق با اصلاح‌طلبان میبود و همۀ مشکلات خلاصه می‌شد در فاصله‌گرفتن از آراء امام. اما اینگونه نیست و اصلاح‌طلبان هیچوقت نخواسته‌اند یک نگاه واقع‌بینانه به گذشته بیاندازند و یک بررسی جامع از ۴۳سال گذشته بعمل بیاوردند. در عوض، دل خود را خوش کرده‌اند باینکه امام اینگونه می‌اندیشید و آنگونه باور داشتند و اگر رهنمودهای ایشان بدرستی ملاک قرار میگرفتند امروز اینجا نبودیم.