جزر و مد ناشی از گرانش ماه و خورسید نیست! علت جزر و مد
اولا، علت حرکت آب دریا، جاذبه‌ی ماه و خورشید نیست. بلکه علت اصلی، «اختلاف مقدار میدان گرانشی ماه» در نقاط مختلف زمین هست.
چون هیچ‌وقت توی سیستم آموزشی، اتفاق دقیقی که موقع جزر و مد رخ میده رو توضیح نمیدن، اکثر مردم همچین برداشتی میکنند.
اما واقعیت اینه که:
یعنی عاملی که نیرو رو به مولکول‌های آب میده، این هست که بخشی از دریا در مجاورت میدان گرانشی با شدت x هست و بخش دیگه در میدان y. هر چقدر x-y شدیدتر باشه، نیروی شدیدتری به مولکول‌ها وارد میشه. پس شدت جزر و مد، ارتباط مستقیمی با مقدار خود x و y نداره. چه بسا، میدان گرانش خورشید، روی سطح زمین، شدیدتر از میدان گرانش ماه هست. ولی چون اختلاف میدانی که از سمت ماه ایجاد میشه بیشتر هست، ماه تاثیر اصلی رو در ایجاد جزر و مد داره.
- موضوع دوم و مهمتر اینه که نه ماه و نه خورشید، نمیتونن برخلاف جاذبه‌ی زمین، مولکول‌های آب رو به بالا بکشند. چون اولا، میدان گرانش زمین، هزاران برای میدان گرانش اونها هست و اصلا چنین اتفاقی از نظر قوانین فیزیک نمیتونه رخ بده. ثانیه حتی اگر چنین نیرویی هم به دریاها وارد میشد، قوانین ترمودینامیک همچین اجازه‌ای نمیداد. چون با بالا اومدن مولکول‌های آب از سطح دریا، چه چیزی باید زیر اونها رو پر میکرد؟ فضا خالی ایجاد شده، چنان مکشی ایجاد میکرد که دوباره آب به کف دریا برمیگشت.
پس چه اتفاقی موقع جزر و مد رخ میده؟
واقعیت این هست که جزر و مد، در زمانی رخ میده که ماه یا خورشید، در افق ناظر هستند. نه بالای سرشون.
یعنی وقتی شما ماه رو می‌بینید که داره طلوع میکنه، اختلاف میدان گرانش ماه در بخش‌های مختلف دریا، شروع به «غلتاندن» مولکول‌ها روی سطح افق میکنه. در همچین حالتی، مولکول‌ها اصلا نیازی نیست که به جاذبه زمین غلبه کنند و به سمت بالا حرکت کنند. فقط مثل یک توپ که روی زمین قل میخوره، شروع به غلتیدن و حرکت در امتداد افق، به سمت ماه در حال طلوع میکنند.
نتیجه این میشه که آب دریاها، از جایی که ما هستیم شروع به دور شدن میکنند و در نتیجه ما پدیده‌ی جزر رو تجربه میکنیم. چون یک گودی و فضای خالی روی سطح دریای ما درست شده و آبها همینطور همدیگه رو هول دادن و تا چند هزار کیلومتر دورتر، به سمت شرق (با فرض طلوع ماه) حرکت کردن. (در واقع شیفت خوردن)
حالا اون فردی که ۵ ... ۶ هزار کیلومتر دورتر از ما بوده چه چیزی رو می‌بینه؟ همون آب‌هایی که از دریای ما دور شده، مدام آبهای مجاور رو هول داده و این نیرو همینطور منتقل شده تا نهایتا همون مقدار آب که از دریای ما کم شده، وارد دریای اون شخص دوم میشه (به این شکل که آبها کماکان در امتداد افق در حال حرکت هستند، نه برخلاف جاذبه زمین). پس رسیدن مقدار زیادی آب به داخل اون دریا، حجمش رو زیادتر میکنه و نتیجه، افزایش ارتفاع آب دریای دوم هست. پس ناظر دوم، پدیده‌ی مد رو تجربه میکنه.