آیا دولت سیزدهم استقراض از بانک مرکزی را متوقف کرده است؟
ابراهیم رئیسی میگوید: امروز سه ماه از کار دولت میگذرد و حقوق و دستمزد در کشور بدون استقراض از بانک مرکزی پرداخت میشود. این اولین بار نیست که مقامهای دولت سیزدهم چنین ادعایی را مطرح میکنند.
پیش از رئیسی، احسان خاندوزی نیز در ادعایی مشابه گفته بود هزینههای دولت بدون یک ریال از استقراض بانک مرکزی تامین شده است.
هنوز آمارهای پولی – بانکی دو ماه گذشته منتشر نشده که بتوان با قطعیت گفت در سه ماه گذشته هزینههای دولت از چه راهی تامین شده است، اما گزارشهای کلی بانک مرکزی، اظهارات رئیس کل و شواهد و قرائن نشان از آن دارد که روند رشد ماهانه پایه پولی در شهریور، مهر و آبان امسال به ترتیب ۰/۶، ۲ و ۲/۱ درصد بوده است. از مجموع حدود ۸۲ هزار میلیارد تومان افزایش پایه پولی در سال ۱۴۰۰ چیزی حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان مربوط به سه ماه گذشته است.
پایه پولی به معنی پولی است که از سوی بانک مرکزی به اقتصاد تزریق میشود. پایه پولی حاصل جمع «خالص بدهی بانکها به بانک مرکزی»، «خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی»، «خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی» (معادل آن بانک مرکزی ریال وارد بازار میکند) و «خالص سایر اقلام» است.
تاکنون مقامهای دولتی اعلام نکردهاند، هزینههای دولت در ماههای گذشته چگونه تامین شده است، اما شواهد و قرائن نشان میدهد منابع مالی دولت عمدتا از طریق بانکها – و تکلیف خرید اوراق دولتی توسط بانکها- تامین شده است. که در در واقع از طریق اضافه برداشت بانکها از بانک مرکزی تامین میشود.
به عبارتی فرآیند استقراض از بانک مرکزی به روش مستقیم یا غیرمستقیم ادامه داشته است.
با این اوصاف ما به این ادعای ابراهیم رئیسی که «در سه ماه نخست سال حقوق و دستمزد کارکنان بدون استقراض از بانک مرکزی پرداخت شده است» نشان «نادرست» میدهیم.