دیکتاتورها را چگونه مردمانی میسازند!؟
چه گروه و چه مردمانی دیکتاتور ها را به وجود می آورند؟ به نظر من، سه دسته آدم هستند که باعث پیدایش دیکتاتورها میشوند و یک انسان عادی را به دیکتاتور تبدیل میکنند ۱. انسانهایی که ظاهر و باطنشان متفاوت است (میتوانیم آنها را چاپلوس بنامیم..)
۲. کسانیکه میخواهند کارناکرده به مزد برسند؛ طالبان گنج بی رنج. چنین کسانی مجبورند به آنان که همۀ مزدها نزد ایشان است نزدیک شوند و..
۳. کسانیکه دچار خلایی درونیاند و لذا مجبورند خود را به مرکزی متصل کنند. آنان احساس میکنند که همچون قایقی متزلزلاند و به عروةالوثقایی نیاز دارند. هرسه مشکل مذکور، فرهنگی است. اگر در جامعهای این سه دسته افراد موجود نباشند، هیچکس مجالی برای دیکتاتور شدن نمییابد؛ اگر هم کسی هوس دیکتاتوری داشته باشد، بیآنکه قهر و غلبه ای در کار باشد میپژمرد و به نوعی دیکتاتوری دن کیشوتوار تبدیل میشود: کسیکه فکر میکند سیطره دارد ولی در واقع فاقد سیطره است.
البته به قول استاد در جابلقا و جابلسا، اینجاها نه..!
"گزیده از کتاب «تقدیر ما، تدبیر ما..»
مصطفی_ملکیان"