درباره آزمایشگاه‌های بیولوژیک اوکراین چه می‌دانیم؟
در روزها و هفته‌های اخیر ادعاهایی درباره «فعالیت‌های بیولوژیک نظامی آمریکا در اوکراین» و حتی «احتمال تولید ویروس کرونا» در اوکراین در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مطرح می‌شود. منبع این ادعا اخبار و اطلاعاتی است که عمدتا در رسانههای روسی منتشر شده‌اند. اولین بار نیست که ادعای ساخته‌شدن ویروس کرونای جدید در آزمایشگاه مطرح می‌شود.
تاکنون ادعاهای فراوانی درباره منشاء آزمایشگاهی ویروس کرونای جدید مطرح شده و ساخت یا نشت ویروس به کشورهای مختلف از جمله چین و آمریکا نسبت داده شده است. هیچ سند علمی در تایید این ادعاها وجود ندارد، در عوض پژوهش‌های معتبر علمی حکایت از آن دارند که این ویروس به طور طبیعی جهش پیدا کرده و به انسان منتقل شده است.
اما صرف نظر از کرونا، بحث درباره همکاریهای آزمایشگاهی آمریکا و اوکراین نکات مبهم زیادی دارد که با استناد به اطلاعات موجود نمی‌توان با قطعیت درباره آن اظهار نظر کرد. برخی رسانههای روسی برای اثبات نظریه ««فعالیت‌های بیولوژیک نظامی آمریکا در اوکراین» به سخنان ویکتوریا نولاند، معاون سیاسی وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه کنگره استناد می‌کنند. او گفته بود: در اوکراین آزمایشگاه‌های تحقیقات بیولوژیکی وجود دارند و ما نگران آن هستیم که نیروهای روسیه کنترل این آزمایشگاه‌ها را بدست گیرند.
بر اساس گزارش‌هایی که در رسانههای معتبر غربی منتشر شده در سال ۲۰۰۵ تفاهم‌نامه‌هایی میان دولت آمریکا و اوکراین برای نوسازی و تجهیز آزمایشگاه‌های اوکراین منعقد شده است.
????هیچ اسنادی به طور عمومی در دست نیست که نشان دهد بحث سلاح‌های بیولوژیک در این همکاری مطرح بوده است.
????در روزهای گذشته روزنامه دیلی‌میل از لو رفتن ایمیل‌های هانتر بایدن -فرزند رئیس‌جمهوری آمریکا- خبر داده و گفته روس‌ها به استناد این ایمیل‌ها به نقش هانتر بایدن در کمک به تامین مالی پژوهش‌هایی در زمینه «سلاح‌های بیولوژیک» پرداخته‌اند، با این همه هیچ سند یا اطلاعات موثقی به طور عمومی در دست نیست که نشان دهد جزئیات فعالیت‌های آزمایشگاه‌های اوکراین چه بوده است. این ایمیل‌ها نشان می‌دهد هانتر بایدن سال ۲۰۱۵ به سرمایه‌گذاری یکی از پیمانکاران وزارت دفاع آمریکا در اوکراین کمک کرده است.
رسانههای غربی در این باره چه می‌گویند؟
در مقابل خبرها و اطلاعاتی که از سوی مقامات و رسانههای حامی روسیه در زمینه فعالیت‌های مشترک آمریکا و اوکراین در زمینه آزمایشگاه‌های بیولوژیک منتشر می‌شود، سایت‌های فکت‌چکینگ نیز، در هفته‌های گذشته به بررسی این موضوع پرداخته‌اند.
به عنوان مثال سایت factcheck.org در مطلبی به سراغ بخشی از ماجرا رفته که مربوط به همکاریهای دو کشور در زمینه کاهش خطرات آزمایشگاه‌های بررسی بیماری در اوکراین است. بر اساس گزارش‌ها و اسناد رسمی، در سال ۲۰۰۵ میلادی، تفاهم‌نامه همکاری بین وزارت دفاع آمریکا و وزارت دفاع اوکراین امضا می‌شود. طبق این پیمان همکاری، ایالات متحده به اوکراین کمک می‌کند تا با نوسازی و تجهیز آزمایشگاه‌های اوکراین که در آنها بر روی بیماری‌ها فعالیت می‌شود، جلوی خطرات احتمالی مربوط به نشت ویروس‌های عفونی به بیرون از آزمایشگاه‌ها گرفته شود.
بر اساس آنچه به صورت عمومی اعلام شده، این قرارداد یک کمک مالی برای بالا بردن ایمنی آزمایشگاه‌هاست و در آن اشاره‌ای به همکاری، کنترل آمریکا یا تولید سلاح بیولوژیک یا شیمیایی نشده است.
سایت USA Today نیز در مطلبی، بر اساس شواهد موجود اعلام می‌کند شواهدی وجود ندارد که نشان دهد آزمایشگاه‌های بیولوژیکی در اوکراین زیر نظر ایالات متحده اداره شود. گزارشگر شبکه Global News نیز پس از بیان اظهارات مقامات آمریکایی و همچنین اشاره به پیمانی که در سال ۲۰۰۵ امضا شده، به سراغ دکتر فلیپا لنتسوز، یکی از مدیران مرکز مطالعات علوم و مطالعات امنیت در کالج کینگ در لندن رفته است. او در مورد مشابهی، بر اساس ادعاهای روسیه علیه وجود آزمایشگاه‌هایی در گرجستان، به همراه کارشناسان به یکی از این آزمایشگاه‌ها رفته و می‌گوید با وجود اینکه به همه بخش‌های سایت دسترسی داشته، در مجموع بر اساس بررسی‌های خود به این نتیجه رسیده که این مرکز، به طور شفافی درباره فعالیت‌های خود اطلاع‌رسانی کرده و ادعاهای روسیه درباره وجود خطرات بیولوژیک یا سلاح‌های کشتار جمعی، درست نیست. او می‌گوید هیچ دستگاه یا نشانه‌ای برای وجود چنین فعالیت‌هایی مشاهده نکرده است.
اما در کنار این صحبت‌ها، برخی دیگر از رسانههای غربی نیز از اسنادی صحبت می‌کنند که می‌تواند سوالاتی را در این زمینه مطرح کند؛ اسنادی مربوط به هانتر بایدن؛ پسر رئیس‌جمهوری آمریکا.
ماجرای هانتر بایدن و همکاری او با اوکراین چیست؟
یکی از خبرهایی که در روزهای گذشته در ابعاد مختلفی بازتاب داشته، لو رفتن ایمیل‌هایی است که از لپ‌تاپ هانتر بایدن، فرزند رئیس‌جمهور آمریکا به دست آمده است. دیلی‌میل به سراغ برخی از اسناد رفته که با موضوع این مقاله نیز ارتباط دارد.
بر اساس این گزارش، هانتر بایدن در سال ۲۰۱۵ (زمانی که پدرش معاون اول رئیس‌جمهور آمریکا بوده است) در فرایند جمع‌اوری کمک مالی به یک پیمانکار وزارت دفاع آمریکا در اوکراین همکاری داشته است.
