پادمان چیست و ابهام‌ها درباره ابعاد نظامی پرونده هسته‌ای ایران چقدر جدی است؟
در هفته‌های گذشته، در گیر و دار مذاکرات احیای برجام، اختلاف نظر درباره مساله پادمان‌ها زیاد مطرح شده است. ایران مصرانه خواستار حل و فصل مساله پادمان‌ها در توافق احتمالی است. ابراهیم رئیسی می‌گوید: وقتی حرف از مذاکره است، باید تمامی موضوعات پادمانی حل‌وفصل شود. بدون حل‌وفصل مسائل پادمانی، سخن از توافق معنا ندارد.
از سوی دیگر رافائل گروسی، دبیر کل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای می‌گوید: «قطعا بدون دریافت پاسخ معتبر از ایران، پرونده تحقیقات را نمی‌بندم… این ایده که ما به صورت سیاسی تحقیقات‌مان را متوقف کنیم، برایمان غیر قابل‌قبول است.»
اما پادمان‌ها چیستند؟
مقررات پادمان‌ها، مجموعه تعهدات کشورهای امضا کننده معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای است که نشان‌دهنده «تایید پایبندی آن کشور به تعهدات خود در قبال این پیمان با هدف جلوگیری از تبدیل مصارف صلح‌آمیز انرژی هسته‌ای به استفاده‌های تسلیحاتی هسته‌ای یا ابزارهای انفجاری هسته‌ای» است.
تا آنجایی که گزارش‌های آژانس نشان می‌هد، محور مسايل پادمان‌های سوالات آژانس درباره چهار مکان است:
یک، انبار اتمی تورقوز آباد: در این مکان، تجهیزات باقی‌مانده از پروژه آماد (ساخت ۵ کلاهک هسته‌ای) مخفی شده‌بود. آژانس می‌گوید در این مکان ایزوتوپ‌هایی از اورانیوم را کشف کرده که باید از مکان ناشناخته دیگری (یک سایت هسته‌ای که هرگز آشکار نشده است) آمده‌باشند.
دو، کارگاه متالورژی اورانیوم شیان لویزان: آژانس می‌گوید در این مکان، اورانیوم به‌صورت براده برای تولید دوترید اورانیوم که چاشنی بمب هسته‌ای (آغازگر نوترونی) است، تولید شده‌است.
سه، کارخانه فرآوری اورانیوم تهران: در این کارگاه که در جنوب ورامین قرار دارد، سنگ اورانیوم به صورت گاز فلوراید اورانیوم در می‌آمد تا آماده غنی‌سازی در سانتریفیوژ شود. جمهوری اسلامی تا پیش از این اسناد هرگونه وجود چنین تاسیساتی را تکذیب می‌کرد. آژانس می‌گوید در این سایت که هم‌اکنون به‌صورت دامداری درآمده، اورانیوم کشف شده است.
چهار، سایت تست انفجار مریوان در آباده: در شمال شهر آباده در استان فارس، انفجار چاشنی نوترونی انجام شده و آژانس می‌گوید شواهد این انفجار و آثار آن هنوز در محیط وجود دارد.
جمهوری اسلامی می‌گوید ابهامات مطرح شده درباره این چهار مکان، مربوط به پیش از سال ۱۳۹۴ و توافق برجام است و طرح آنها در مذاکرات جدید موضوعیت ندارد، اما طرف مقابل می‌گوید، اسناد تازه‌ای که بعد از توافق به دست آمده، ابهامات تازه‌ای را به وجود آورده که در مذاکرات پیش از سال ۱۳۹۴ ابعاد آن برای جامعه جهانی شناخته‌شده نبود. به این معنی که کشورهای ۱+۵ تصوری از میزان پیشرفت جمهوری اسلامی در دستیابی به بمب اتم نداشتند. برای همین در آن زمان مساله پادمان‌ها و ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی (PMD) به صورت سیاسی جمع شد. اما اسناد آرشیو هسته‌ای علاوه بر آشکارکردن مکان‌هایی که پیش از این شناخته‌شده نبودند، تجهیزات و امکاناتی را آشکار می‌کند که احتمال نزدیک شدن جمهوری اسلامی، به تست گرم بمب اتم را تقویت می‌کند.
