از امام (علیه السلام) پرسیده شد: مرگ چیست؟ فرمود: همان خوابی است که هر شب در آن خواب فرو می روید منتها این خواب طولانی است و بیداری از آن تا روز قیامت نخواهد بود.

اگر انسان ، مومن واقعی باشد با حضور ائمه (علیهم السلام) دیگر جایی برای شیطان باقی نمی ماند.

معاد با مرگ شروع می شود من مات فقد قامت قیامتُه هر که مُرد قیامتش بر پا می شود. این قیامت را قیامت صغری می گویند زیرا در مقابل قیامت کبری که بعد از برزخ است ، قرار دارد.

از امام علی (علیه السلام) و روایات متعدد دیگر نقل شده در آخرین لحظات عمر، باطن و ملکوت بعضی از چیزها را انسان مشاهده می کند

زمانی که اهل بیت(علیهم السلام) به بالین مومن می روند بهترین حالت و بهترین سرور به آن شخص دست می دهد . اما وقتی که غیرمومن اهل بیت (علیهم السلام) را در آن حال می بیند بیشترین عذاب برایش ، مشاهده اهل بیت (علیهم السلام) است

. در روایات آمده اگر کسی که سکته کرده و احتمال می دهید که نمرده او را نگه دارید ، دفن نکنید تا یقین کنید که مرده است. کسی که سکته کرده از نظر شرعی همین قدر که احتمال بدهیم که نمرده، حق نداریم او را دفن کنیم. تا اینکه متخصص مربوطه یاعرف مردم بگویند صد درصد

به اندازه وسعت دیدی که آن شخص دارد قبرش را وسعت می دهند و دری از بهشت به سوی قبرش باز می کنند که از آنجا طعام های بهشتی و روح و ریحان برایش می فرستند.

کسی را نمی توان به عالم مکاشفه برد و تنها کسانی می توانند چنین کاری را انجام دهند که مثل ائمه (علیهم السلام) آنقدر قدرت داشته باشند که بتوانند دیگران را با وجود حضور در این دنیا به عالم ملکوت هم ببرند.

همواره این سوال مورد توجه است که سوال و جوابی که در قبر مطرح می شود به چه صورتی است؟ و چه عوامل ی سبب می شوند عذاب از قبر برداشته شود و چه اموری که موجب تخفیف فشار قبر می شوند؟

اکثر انسانها از مرگ می ترسند و از شنیدن مرگ خصوصا برای خودشان دچار ترس و وحشت عجیبی می شوند. این موضوع از دو جهت قابل پی گیری و ریشه یابی است : اول علل نگرانی از مرگ است و دوم اینکه چه کنیم تا علل کراهت و نگرانی از مرگ از ما برطرف بشود

مقتضای عدل الهی این است که هر کس کوچک ترین کار خوب یا بدی انجام دهد به نتیجه آن برسد، پس باید جهان دیگری باشد که هر فردی به آنچه از پاداش و کیفر و ظهور نتایج اعمال استحقاق دارد برسد تا عدالت الهی تحقق عینی یابد.

افرادی که می میرند بر اساس قرآن و روایات معصومین (علیهم السلام) به عالم برزخ منتقل می شوند . اما سؤالات فراوانی در این زمینه مطرح است از جمله : رابطه این اشخاص که در برزخ هستند با دنیا و اهل دنیا چگونه است؟

عذاب ها وفشارهای قبر و همه مسایلی که در عالم قبر رخ می دهد همه نسبت به بدن مثالی و بدن برزخی است نه بدن مادی که در قبر افتاده.

شب اولی که شخص از دنیا رفت وارد عالم برزخ می شود و از لحظه ای که روح انسان از بدن جدا می شود روح همراه بدن مثالی و به همراه بدن برزخی وارد عالم برزخ می شود و همه احکام عالم و مقررات عالم برزخ بر او حاکم است

بعضی از گناهانی که انسان مرتکب شده باعث تلخی جان کندن و سختی احتضار می شود. از طرفی بعضی از کارهای خوبی که فاسق و غیرمومن انجام داده باعث می شود خداوند با راحت جان دادنش پاداش او را در همین دنیا به او بدهد.

رجعت یکباره نیست یعنی مقارن ظهور امام زمان (علیه السلام) یکباره همه کسانی که قرار است رجعت کنند، برنمی گردند. براین اساس رجعت تدریجی است. لذا از قیام امام زمان (علیه السلام) تا بعد از شهادت امام زمان (علیه السلام) هم ، رجعت ادامه دارد.

تناسخ به لحاظ ماهوی با رجعت فرق می کند. در رجعت ما معتقد نیستیم روح به بدن شخص دیگری که ای بسا حیوان یا حتی گیاه باشد بر می گردد بلکه ما معتقدیم که خود شخص دوباره زنده می شود. چنانکه در قرآن هم این بحث مطرح شده است.

امام صادق (علیه السلام) فرمود: رجعت، عام وعمومی نیست بلکه اختصاصی است. کسانی بر می گردند در رجعت که یا ایمان محض داشته باشند یعنی مومن محض و خالص باشند یا شرک خالص داشته باشند و گروه دیگری در رجعت بر نمی گردند.

عزیر از قریه ای عبور می کرد مرده هایی را دید تعجب کرد که اینها چطور محشور می شوند؟ خداوند جانش را گرفت و 100 سال مرد بعد از 100 سال دوباره خداوند زنده اش کرد، خودش و حیوانی هم که همراهش بود و به او نشان داد که چطور زنده می شود. پس عزیر پیغمبر بعد از 100 س

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمود: نه ، به خدا ، دنیا تمام نمی شود تا اینکه خداوند متعال پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و امام علی (علیه السلام) را در این نقطه یعنی کنار کوفه با هم جمع کند، در آنجا مسجدی را بنا می کنند که 12 هزار در داشته با

مباحثی از قبیل رجعت و معاد تقریباً بیشتر دلایلش ، دلایل نقلی است.در معاد کمتر می توان برهان عقلی اقامه کرد و در رجعت مطلقاً نمی شود ، اگر چه دلیل عقلی بر امکان آن و دلایل نقلی فراوان بر وقوعش داریم.

آرزوی مرگ نکن زیرا یا نیکو کاری و اضافه شدن نیکی به نیکی به نفع توست ، یا مسییء هستی و اگر مهلت پیدا بکنی توبه می کنی و خودت را سرزنش می کنی و این سرزنش برایت مفید است.

یاد مرگ باعث می شود که انسان قلبش زنده بشود، مرگ و سفر مرگ برایش آسان بشود و دیگر نگران مرگ نباشد و ناراحتی از آن نداشته باشد و با مرگ مأنوس می شود مأنوس تر از بچه به پستان مادر و همین طور گناهان انسان را پاک می کند و انسان را نسبت به دنیا وزخارف دنیا بی

بعد از اینکه به شهادت رسیدیم مدتی را در عالم برزخ خواهیم بود و اولین کسی که زمین برایش شکافته می شود و از زمین خارج می شود من هستم و همراه بازگشت من به دنیا ، امام علی (علیه السلام) نیز به دنیا باز خواهد گشت و قیام قائم ما در آن زمان اتفاق خواهد افتاد.

منظور از دابة من الارض امام علی (علیه السلام) است که قبل از قیامت خداوند متعال او را خارج می کند در حالی که عصای موسی و خاتم سلیمان پیغمبر همراه اوست و مؤمن و کافر را از هم جدا می کند

مطابق آنچه از نصوص قرآن کریم و اخبار و روایات متواتر و غیر قابل انکاری که از رسول اکرم و ائمه اطهار رسیده است استفاده می شود، هیچ کس بلافاصله پس از مرگ وارد عالم قیامت کبری نمی شود، زیرا قیامت کبری مقارن است با یک سلسله انقلابها و دگرگونیهای کلی در همه مو

از امام صادق (علیه السلام) نقل شده که فرمود: نه ، به خدا ، دنیا تمام نمی شود تا اینکه خداوند متعال پیغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و امام علی (علیه السلام) را در این نقطه یعنی کنار کوفه با هم جمع کند، در آنجا مسجدی را بنا می کنند که 12 هزار در داشته با

تفاوت درک و شعور بدن در قیامت با درک و شعور او در دنیا، یا به این است که مرتبه شعور بدن در قیامت بالاتر است؛ یعنی به گونه ای است که دیگران نیز متوجه آثار شعور آن می شوند. به بیان دیگر، آخرت صحنه بروز و ظهور شعور آگاهی بدن ا

انحراف از توحید و افتادن به بیابان گمراهی شرک؛ پیامدهایی را در دنیا و آخرت، گریبان گیر شخص مشرک می گرداند؛ از جمله اینها محروم ماندن از رحمت الهی، سقوط از درجه انسانیّت، نجاست و پلیدید باطنی و ... . برای رهایی از شرک و انحراف از توحید راه کارهایی عقلی

به تعبیر قرآن انسان آرامش واقعی را که دیگر هر گونه اضطراب و تزلزل از او گرفته شود، تنها وقتی پیدا می کند که به ذکر الله برسد، یعنی به خدا برسد

یكی از صفات كمال خداوند، صفت رحمت است، و مفاد آن این است كه خداوند نیاز موجودات را برآورده و هر یك را به سوی كمالی كه شایستگی آن را دارد هدایت كرده و نایل می‎سازد.

گرچه انسان پس از مرگ به آن بهشت قیامتی یا دوزخ قیامتی نرسیده است ، ولیکن مثال و نمونه ای از آنها که همان باغی از باغ های جنان ، و یا حفره ای از حفرات نیران است بر او ظاهر خواهد شد. دلیل دیگر بر حیات برزخی ، قول رسول خداست که فر

بعضی از ما آن چنان به زمین چسبیدیم که وقتی که ملک الموت (علیه السلام) می آید جان ما را بگیرد نه تنها این فرشته های زیبا و مقرب الهی را دشمن می داریم که خود خدا را هم دشمن می داریم که می خواهد ما را از این محبوب جدا بکند.

موجودی که در عالم برزخ است ماده ندارد؛ اما شکل و صورت و حد و کم و کیف و أعراض فعلیه را دارد؛ یعنی دارای اندازه و حدود است ، دارای رنگ و بوست . صورت مردمان برزخی رنگ و حد دارد، و در آنجا خوشحالی و مسرت و غضب و نگرانی هست ، در آنجا ن

از نظر فرهنگ اسلامی مرگ حقیقتا یک وسیله ای است که انسان را از عالمی به عالم دیگر منتقل می کند. مرگ نیست مگر پلی که انسان را از این عالم به عالم دیگر منتقل می کند.

از امیرالمومنین (علیه السلام) در این زمینه روایات فراوانی نقل شده فرمود: إستعدوا للموت فقد أظلکم آماده باشید که مرگ بر سر شما سایه انداخته یا إستعدوا لیوم تشخص فیه الأبصار برای آن روزی آماده باشید که چشم ها تیز می شود و خلاصه روز خطرناکی است.

اینکه گفته می شود علاقه نداشته باشیم یعنی دلبسته نباشیم و معنای آن این نیست که نداشته باشیم ، تلاش نکنیم و به دست نیاوریم. اتفاقاً برای اینکه بخواهیم چیزی بفرستیم باید داشته باشیم. تا انسان تحصیل نکند و تا تلاش نکند که به دست بیاورد، چه چیزی بفرستد؟

حال ما زمانی که اعمالمان بر خداوند متعال عرضه می شود چگونه است؟ ابوذر فرمود که شما خودتان را بر کتاب خدا عرضه بدارید ببینید که چه جایگاهی در قرآن دارید إن الابرار لفی نعیم اگر جزء ابرارید در بهترین نعمت های بهشتی هستید. و إن الفجار لفی حجیم اگر جزء

اگر اینها می دانستند که مرگ آنها را از سختی ها به نعمت ها منتقل می کند حتماً تقاضای مرگ می کردند و بیشتر از هر چیزی که انسان تقاضا می کند ، تقاضای مرگ می کردند آن چنان که یک عاقل تقاضای دارو می کند برای از بین رفتن آفات و امراض از بدنش.

مرگ از سه حال خارج نیست ،یا مرگ مژده ای است به نعمت های ابدی یعنی مژده ، آن هم به نعمت ابدی یا بشارتی است به عذاب ابدی یعنی به عذاب جاودان، یا غصه و ترس و به سر بردن در حالت ابهام است.

از پیغمبرصلی الله علیه وآله وسلم که آیا ممکن است انسان اجر شهید داشته باشد ؟ می فرماید: بله اگر کسی زیاد به یاد مرگ باشد از این اجر بهره مند خواهد شد.

اگر انسان از دنیا می میرد ولی وارد عالم برزخ با همه آن عظمت ها و لذت ها که در عالم برزخ وجود دارد می شود. پس با مرگ انسان نابود نمی شود بلکه حیات جدید و نشئه جدیدی را شروع می کند.

امام صادق (علیه السلام) نقل شده که یک اصل کلی را بیان فرمودند لیس أحد من المومنین قتل إلا سیرجع حتی یموت هیچ مومنی نیست که کشته بشود مگر اینکه به زودی در دوران رجعت بر می گردد تا با مرگ طبیعی از دنیا برود و برعکس.

کسانی که برای مرگ آمادگی داشته باشند از مرگ نگران نیستند و نمی ترسند و با مرگ مأنوس هستند و امام علی (علیه السلام) هم فرمود که اگر انسان استعداد مرگ را داشته باشد دیگر برایش فرق نمی کند که مرگ به سراغ او بیاید یا او به سراغ مرگ برود.

از امام پنجم (علیه السلام) پرسیدند که مرگ چیست؟ فرمود: مرگ عبارت است از همان خوابی که هر شب شما را فرا می گیرد الاّ اینکه آن خواب طویل تر و مدتش طولانی تر است و تا روز قیامت شما بیدار نمی شوید.

پیغمبر فرمود: دنیا زندان مومن و بهشت کافراست و مرگ پلی است که مومن را از این زندان به بهشت های مخصوص خودشان منتقل می کند و پلی است که جهنمی ها را از زندگی دنیوی به جهنّم و به عذابشان منتقل می کند.

از امام صادق علیه السلام سوال شد برزخ چیست؟ فرمودند: برزخ عبارت است از عالم قبر از وقتی که انسان می میرد تا زمانی که قیامت بر پا میشود.

مال یتیمی که می خورد به تعبیر قرآن انما یاکلون فی بطونهم ناراً وسیصلون سعیراً در واقع آتش می خورده منتها توجه نداشته در آنجا مجسم می شود.

حکمت خداوند متعال اقتضا می کند عالم دیگری باشد تا به تمایلاتی همچون بی نهایت طلبی که در انسان وجود دارد و در دنیا پاسخی برای آن وجود ندارد، پاسخ داده شود.