| |
|
| همسايه هاي دروني و بيروني خورشيد
|
|
Hamsaye Hay Daroni Va Bironi
|
سیارات درونی منظومهٔ شمسی به ترتیب از راست به چپ: مریخ، زمین، ناهید، تیر
سیارات درونی، سیاراتی هستند که در منظومهٔ شمسی درونی و مداری نزدیک به خورشیدقرار دارند. منظومهٔ شمسی دارای چهار سیارهٔ درونی
به نامهای تیر، ناهید، زمین و مریخ
است. به غیر از محلی که سیارات درونی و بیرونی در آن قرار دارند، تفاوتهای دیگری میان
این سیارات وجود دارد. سیارات درونی بیشتر از سنگ ساخته شده اند و نسبت به سیارات
بیرونی، کوچکتر و چگالتر هستند. شمار ماه های این سیارات کم یا هیچ است و هیچ حلقهٔ
نیز مینامند، زیرا( سیارات زمینسان ) سیارهای پیرامون آنها وجود ندارد. این سیارات آن ها سطوح سنگی و جامد دارند.
تیر(عطارد)تیر کوچکترین سیارهٔ منظومهٔ شمسی و نزدیکترین سیاره به خورشید است. این سیاره تنها واحد / کمی بزرگتر از ۳۸
ماه است و با خورشید فاصله ای در حدود ۰۸ میلیون کیلومتر ۱
نجومی دارد. دورهٔ چرخش این سیاره ۰۶ روز زمینی و تناوب مداری آن تنها ۸۸ روز زمینی است. تیر سیارهای سنگی است و سطح آن جامد و دارای گودال و چاله و بسیار شبیه
سطح ماه است و هیچ ماه و حلقهای ندارد. جو نازک این سیاره عمدتاً
از اکسیژن (O۲) سدیم (Na) هیدروژن (H۲) هلیم (He) و پتاسیم (K) ساخته شده است.
دمای سطحی تیر میتواند به ۵۴۳۱ سانتیگراد برسد. از آنجا که این سیاره جوی برای حفظ
این گرما ندارد، دمای سطحی آن در شب تا ۵۱۷۱ - سانتیگراد کاهش مییابد. تغییر
دمای این سیاره در روز۵۶۱۱ سانتیگراد و بیشترین نوسان دما در منظومهٔ شمسی را دارد.
ناهید (زهره)ناهید دومین سیارهٔ نزدیک به خورشید است و میان تیر و زمین قرار دارد که از زمانهای قدیم شناخته شده بود. پس از خورشید و ماه، ناهید درخشان ترین
جسم قابل مشاهده از زمین است و گاهی اوقات مانند یک ستارهٔ درخشان در
آسمان صبح و شب به نظر می رسد ناهید تنها کمی کوچکتر از زمین است و فاصلهٔ آن تا خورشید در حدود ۱۱۸ میلیون کیلومتر
است. دورهٔ چرخش این سیاره ۲۴۳ روز زمینی و تناوب مداری آن ۲۲۰ /۱(روز زمینی است. این سیارهٔ سنگی دارای سطحی جامد و چشمانداز گودال و آتشفشان
است و هیچ ماه و حلقهای ندارد.
ناهید و زمین اغلب سیارات دوقلو خوانده می شوند، زیرا در اندازه، جرم، چگالی، ترکیبات و
گرانش مشابه یکدیگراند. دمای ناهید بسیار زیاد است و جو چگال آن گرما و اثر گلخانهای را
به دام میاندازد و دمای سطحی آن را به ۵۴۶۰ سانتیگراد میرساند که این دما میتواند
سرب را ذوب کندجو جهنمی ناهید عمدتاً از کربن دی اکسید (CO2) نیتروژن (N۲) و قطرات
ابرهای سولفوریک اسید ساخته شده و دانشمندان تنها مقادیر کمی از آب را در جو آن
شناسایی کرده اند.
زمینزمین سومین سیارهٔ دور از خورشید و پنجمین سیارهٔ منظومهٔ شمسی از دیدگاه بزرگی اندازه
و جرم است. میانگین فاصلهٔ زمین از خورشید ۱۴۶،۶۱۱،۱۱۱ میلیون کیلومتر است و دورهٔ چرخش آن ۲۳ ساعت و ۰۶ دقیقه و ۴ ثانیه و تناوب مداری آن ۳۶۰ روز و ۶ ساعت است.
زمین سیاره ای سنگی است و دارای سطحی جامد و دینامیک و ساخته شده از
کوه ها، دره ها، ژرفدره ها، دشت ها و غیره است. چیزی که زمین را از سیارات دیگر جدا و
متمایز می کند، اقیانوسه ای سطح آن است که ۷۱ درصد از سطح آن را پوشانده اند. بسیاری
از سیارات جو دارند، اما تنها جو زمین قابل تنفس است. جو زمین برای تنفس و زندگی تعادل
کاملی دارد و ۷۸ درصد از نیتروژن، ۲۱ درصد از اکسیژن و ۱ درصد از سایر گازها ساخته شده است.
جو زمین تا ۱۱،۱۱۱ کیلومتر گسترش می یابد و دارای پنج لایهٔ تروپوسفر،
استراتوسفر، مزوسفر، ترموسفر و اگزوسفر است. ساختار درونی زمین نیز دارای سه لایهٔ پوسته، گوشته و هسته است.
زمین تنها سیارهٔ شناخته شده است که زندگی بر روی آن وجود دارد و قطری در حدود
۱۳،۱۱۱ کیلومتر دارد و میانگین دمای سطحی آن 21 سانتیگراد است. دمای زمین درهمه جای زمین یکسان نیست
گرم ترین نقاط زمین نزدیک استوا واقع شده اند و دمای آنجا
به 68٫۷ سانتیگراد نیز میرسد، اما قطب جنوب در جنوبگان سردترین نقطهٔ زمین است و
دمای آنجا تا ۸۶ - سانتیگراد میرسد.
میدان مغناطیسی زمین توسط جریانهای درون
هستهٔ بیرونی آن پدید می آید. هنگامی که ذرات باردار الکتریکی خورشید در میدان
مغناطیسی زمین به دام می افتند، به مولکول های هوای بالای قطب مغناطیسی شمال و
جنوب تبدیل میشوند و باعث ایجاد پدیدهای به نام شفق قطبی میشوند.
زمین دارای یک ماه است. در حالی که تیر و ناهید ماه ندارند و سیارات دیگر منظومهٔ
شمسی دارای دو یا بیش از دو ماه هستند. قطر ماه زمین حدود یک چهارم قطر زمین
۱۱۲۷۰ کیلومتر است. است و فاصلهٔ آن تا زمین در حدود ۳۸۴ هزار کیلومتر چرخش ماه به دور زمین ۲۷ روز به طول می انجامد و سطحی جامد دارد و دارای گودال و حفره است.
تاکنون بیش از ۱۱۱ فضاپیما برای اکتشاف ماه به فضا پرتاب شده است. ماه تنها جسم
آسمانی (پس از زمین) است که انسان ها طی مأموریتهای برنامهٔ فضایی (آپولو) آن را دیده اند و بر آن گام نهادهاند
مریخ (بهرام)مریخ چهارمین سیارهٔ نزدیک به خورشید و هفتمین سیارهٔ منظومهٔ شمسی از دیدگاه اندازه است
مریخ و در آسمان شب، قرمز رنگ است و گاهی اوقات آن را ( سیارهٔ سرخ ) می نامند مریخ یک بیابان خشک است و قطر آن نصف قطر زمین است.
مریخ نیز مانند
زمین دارای فصل ها، یخ های قطبی، آتشفشان ها، ژرف دره ها و آب و هوا است کوه المپوس بزرگترین کوه آتشفشانی منظومهٔ شمسی است و در مریخ واقع است
دورهٔ چرخش این سیاره به دور خودش ۶۲۳ ساعت و دورهٔ چرخش آن به دور خورشید۱ سال و ۳۲۱٫۷۳ روز به طول می انجامد.
بیشترین دمای سطحی بهرام (مریخ) 5 - سانتیگراد و کمترین دمای سطحی آن 80 -
سانتیگراد است.
مریخ دارای دو ماه به نام های فوبوس و دیموس است ظاهراً از سنگهای
ساخته شده اند. از آنجا که این دو ماه فاقد گرانش کافی برای تبدیل به
یک جسم دایره ای شکل هستند، دارای اشکالی نامنظم هستند و فوبوس وسیع تر و پهناورتر
از دیموس است. دانشمندان بر این باورند که ۳٫۰ میلیارد سال پیش، مریخ بزرگترین سیل
منظومهٔ شمسی را تجربه کردهاست. اکنون، مریخ بیش از حد سرد است و جو آن بیش از
اندازه نازک است و اجازهٔ باقیماندن آب مایع به مدت طولانی در سطح آن را نمی دهد. یخ آب
در نزدیکی سطح مریخ و آب یخزده در یخ های قطبی آن وجود دارد.
کمربند سیارک ها (اجرام سفید رنگ) میان مریخ و مشتری واقع شده است.
کمربند سیارک ها منطقه ای از فضا میان مریخ و مشتری است و اجرام آن از اجرام کمربند
کویپر و دیسک پراکنده متمایز و جدا است. این منطقه حاوی میلیون ها سیارک است و
دانشمندان بر این باورند که این سیارکها تکه های خردشدهٔ یک سیارهٔ بزرگ هستند که در
مدتی طولانی از هم پاشید و شکسته شد. سیارک ها در اندازه های مختلف وجود دارند؛
بسیاری از آنها حتی از یک مایل نیز کوچکترند، در حالی که برخی دیگر بزرگ هستند.
سرس بزرگترین جسم کمربند سیارکها است که اکنون در طبقهٔ سیارات کوتوله
جای دارد. بیش از نیمی از جرم این کمربند را سرس، پالاس، وستا و هیجا ساخته اند و
سرس به تنهایی نزدیک به ۲۰ درصد جرم این کمربند را ساختهاست.
تاکنون ۱۲ مأموریت فضایی برای بررسی کمربند سیارکها طراحی شده است. (پایونیر۱۱)در سال ۱۶۷۲ برای نخستین بار از کمربند سیارک ها گذشت. فضاپیمای داون به طور ویژه برای بررسی مدار دو سیارک(سرس و وستا) ساخته شده است.پس از این بررسی، اگراین فضاپیما قابل استفاده باشد، ممکن است که به مقصدهای دیگر نیز فرستاده شود.
سرسسرس یک سیارهٔ کوتوله و نخستین و بزرگترین سیارک شناخته شده در کمربند
سیارک ها است. میانگین فاصلهٔ این سیارک کوتوله از خورشید در حدود ۴۱۴ میلیون کیلومتر است. قطر سرس ۶۴۱ کیلومتر است و قطر آن در حدود ۲۷ درصد قطر ماه است. اگرچه سرس بزرگترین سیارک است، اما درخشان ترین سیارک نیست و این
ویژگی متعلق به وستا دومین سیارک بزرگ است و سپیدایی آن بیش از سه برابر سپیدایی
سرس است. دورهٔ چرخش این سرس ۶٫۱۷۴۱۷ ساعت و تناوب مداری آن ۴٫۶۱ سال است.
شهاب وار، شهاب و شهاب سنگ ها
شهاب وار ها بقایای کوچکتر از یک سیارک هستند. بیشتر شهاب وار هایی که وارد جو زمین
می شوند، به اندازهای کوچک هستند که نمیتوانند وارد سطح زمین شوند و تبخیر می شوند
و در این حالت عناوین مختلفی (شهاب یا شهاب سنگ) میگیرند. وقتی که شهاب وار وارد جو زمین میشود، گرم میشود و نور رشتهای مانندی از آن دیده
می شود که شهاب نامدارد. اما گاهی اوقات شهاب وارها از جو زمین می گذرند و بر روی
زمین می افتند که این جسمی که بر روی زمین افتادهاست را شهابسنگ مینامند. بیشتر شهاب سنگ ها، آهنی، سنگی یا آهکی یا سنگی هستند و در اندازههای کوچک و بزرگ
وجود دارند. شهاب سنگ هوبا یکی از بزرگترین شهابسنگ هایی بود که در جنوب غربی
آفریقا افتاد و وزن آن در حدود 400/000 کیلوگرم یا 400 تن بود.
همسايه هاي و بيروني (غول گازی)
غول گازی (سیارهٔ بیرونی یا سیارهٔ مشتری سان) سیارهای است که عمدتاً از سنگ و مواد
جامد ساخته نشده، بلکه از گازهای مختلف ساخته شده است. این سیارات به طور کامل از
گاز ساخته نشده اند و ستاره شناسان یک مرکز سنگی برای این سیارات در نظر می گیرند.
منظومهٔ شمسی دارای چهار غول گازی به نامهای مشتری، زحل، اورانوس و نپتون است. به
دلیل این که این سیارات دورترین سیارات منظومهٔ شمسی نسبت به خورشید هستند، آنها
را سیارات بیرونی می نامند. از آنجا که این سیارات از گاز ساخته شده اند، دارای چگالی کم
هستند. علاوه بر بزرگ بودن، غول های گازی به سرعت می چرخند و پیرامون خود دارای حلقه
هستند و ماه های بسیاری نیز دارند. از آنجا که این سیارات دورتر از سیارات درونی هستند،
دانشمندان نتوانسته اند از نزدیک مطالعات گستردهای بر روی آنها انجام دهند. علاوه بر
منظومهٔ شمسی، دانشمندان غولهای گازی دیگری را در سامانه های خورشیدی دیگر
کشف کرده اند که مانند مشتری هستند.
مشتری (برجیس)
مشتری بزرگ ترین سیارهٔ منظومهٔ شمسی و پنجمین سیارهٔ دور از خورشید است. این سیاره
یکی از درخشان ترین اجرام آسمان شب است، تنها ماه، زهره و گاهی اوقات مریخ درخشان تر
هستند.میانگین فاصلهٔ مشتری از خورشید برابر با ۷۷۷،۶۲۱،۱۱۱ هزار کیلومتر ۸۶،۱۱۱ هزار مایل است. قطر استوایی این سیاره به قدری بزرگ است که تقریباً همهٔ سیارات دیگر منظومهٔ می توانند در آن جای بگیرند. همچنین میتوان
۱،۱۱۱ کرهٔ زمین را درون مشتری جایداد. ترکیبات این سیاره مانند ترکیبات یک ستاره است
و اگر سنگینی آن ۸۱ برابر شود، تبدیل به یک ستاره میشود. دورهٔ چرخش این سیاره به دور خودش
۶۲۰ ساعت و به دور خورشید ۱۱ سال و ۳۱۳ روز است
زحل (کیوان)
طراحی هنری از موادی که حلقه های خیره کنندهٔ زحل را ساخته اند.
زحل دومین سیارهٔ منظومهٔ شمسی از دیدگاه جرم و اندازه و ششمین سیارهٔ دور از خورشید
است. زحل در آسمان شب به راحتی با چشم غیر مسلح به عنوان یک نقطهٔ نسبتاً غیر
درخشان قابل مشاهده است. این سیاره را میتوان با یک تلسکوپ کوچک از روی حلقه های
باشکوه آن پیدا کرد. دورهٔ چرخش زحل به دور خودش ۱۱٫۶۰۶ ساعت و به دور خورشید ۲۶ سال و
۱۶۶٫۶۷ روز طول می کشد
جو زحل از هيدروژن (He) و هليوم (H) ساخته شده است
گالیله برای نخستین بار در
سال ۱۶۱۱ حلقه های زحل را مشاهده کرد. این سیاره دارای حلقه های بسیاری است که از
میلیاردها ذرات یخی و سنگی به اندازهٔ یک دانهٔ شکر تا یک خانه ساخته شده اند. احتمالاً این
حلقه ها بقایای خردشدهٔ دنباله دارها، سیارکها و ماه ها هستند. بزرگترین حلقهٔ این سیاره
۲۱۱ برابر قطر آن است. اگرچه این حلقه ها تا هزاران مایل گسترش می یابند، حلقه های
اصلی معمولا حدود ۳۱ فوت ضخامت دارند. شمار ماه های زحل ۶۲ است. تیتان بزرگترین ماه
زحل و دومین ماه بزرگ منظومهٔ شمسی پس از گانمید (ماه مشتری) است و اندازهٔ آن کمی
بزرگتر از تیر است.
اورانوساورانوس هفتمین سیارهٔ دور از خورشید و سومین غول گازی بزرگ پس از مشتری، زحل
است اورانوس در درخشان ترین حالت خود، فقط با چشم غیر مسلح به عنوان یک نقطهٔ
ساعت و با رنگ آبی مایل به سبز قابل مشاهده است دورهٔ چرخش اورانوس به دور خورشید
84 سال و 44 روز است
جو اورانوس از هیدروژن (He) و هلیم (H) و متان (Ch4) ساخته شده است. حلقه های اورانوس پس از حلقه های زحل و به کمک ستاره شناسان کشف شد. اورانوس دارای دو گروه
حلقه های باریک و تیره هستند. دانشمندان تا به امروز ۱۳ حلقه پیرامون
اورانوس شناسایی کرده اند. شمار ماههای اورانوس ۲۷ است. تیتانیا و ابرون بزرگترین
ماههای اورانوس هستند که در سال ۱۷۸۷ توسط ویلیام هرشل کشف شدند.
نپتوننپتون چهارمین بزرگ منظومهٔ شمسی و هشتمین سیارهٔ دور از خورشید که نمیتوان آن را از زمین با چشم غیر
مسلح مشاهده کرد. این سیاره با یک تلسکوپ کوچک به رنگ سبز و آبی به نظر می رسد
دورهٔ چرخش نپتون به دور خودش 16011 ساعت و به دور خورشید ۱۶۴ سال و ۲۸۸ روز است. حلقه های غیر معمولی نپتون یکسان نیستند، اما دارای گرد و غبارهای ضخیم درخشانی هستند. پنداشته میشود که حلقه های نپتون نسبتاً جوان هستند و عمر کوتاهی داشته اند.
داده های سال 2010 نشان داد که ظاهراً حلقه های این سیاره بی ثبات تر از
آن چیزی هستند که پیش از آن پنداشته می شد. شمار ماه های نپتون ۱۳ است. تریتون
منحصر به فرد است و تنها ماه بزرگ منظومهٔ شمسی است که در جهت مخالف چرخش
سیارهٔ خود (نپتون)، پیرامون آن می چرخد. تریتون تنها ماه کروی شکل نپتون است و ۱۲ ماه
دیگر آن اشکال نامنظم دارند.
| | |
همچنین در ناتیلوس بخوانید | لطفا نظر خود را درباره مطلبی که خوانده‌اید، بنویسید... | | |
|
| |
|
| کپی از مطالب این سایت تنها با ذکر فاتحه رایگان است مجله تفریحی، سرگرمی و اطلاع رسانی Natilos.ir © 2024 - 2015 V 9.8
| |