زمانی که مجاهدی در راه خدا به شهادت می رسد یا مادری پس از تربیت فرزندان شایسته، چشم
از دنیا فرو می بندد یا پدری پس از سال ها تلاش و کوشش در بستر بیماری جان می سپرد و به طور کلی
وقتی انسان ها می میرند، چه اتفاقی برایشان می افتد؟
آيا ارتباطشان کاملاً با دنيا قطع مي شود؟
آيا به صورت مستقيم وارد جهان آخرت مي شوند؟
یا مرحله ای دیگر را پیش رو خواهند داشت؟
اگر چنين است، آن مرحله چه نام دارد؟ چه ويژگي هايي دارد؟ و چه رابطه اي ميان دنيا و آن
مرحله وجود دارد؟
عالم برزخ
قرآن کریم از وجود عالمی پس از مرگ، به نام برزخ خبر مي دهد. برزخ در لغت به معناي فاصله و حایل میان دو چیز است. عالم برزخ میان زندگی دنیایی و حیات اُخروی قرار گرفته است و آدمیان،
پس از مرگ وارد آن می شوند و تا قیامت در آنجا می مانند و در صورتی که نیکوکار باشند، از لذت های
آن برخوردار و اگر بدکار و شقی باشند، از رنج ها و دردهای آن متألم می گردند.
حَتّى. اذا جاءَ اَحَدَهُمُ المَوتُ قالَ رَبِّ ارجِعونِ لَعَلّى اَعمَلُ صاِلحًا فيما تَرَکتُ کَلّ انَّها کِلمَةٌ هُوَ قاِئلُها وَ مِن وَراِئهِم بَرزَخٌ اِلىٰ یَومِ یُبعَثونَ
آنگاه که مرگ يکي از آنها فرا رسد مي گويد: پروردگارا! مرا بازگردانيد باشد که عمل صالح انجام دهم؛ آنچه را در گذشته ترک کرده ام هرگز! این سخنی است که او می گوید و پيش روي آنها برزخ و فاصله اي است تا روزي که برانگيخته مي شوند.
مؤمنون، 99 و 10
عالم برزخ داراي ويژگ يهاي زير است:
1_ پس از مرگ، گرچه فعالی تهای حیاتی بدن متوقف می شود؛ اما فرشتگان حقیقت وجود می کنند؛ ١ یعنی آن را به طور تمام و کمال دریافت می نمایند. » توفّی « ، انسان را که همان روح است
بنابراین، اگرچه بدن حیات خود را از دست می دهد؛ اما روح همچنان به فعالیتش ادامه می دهد.
2_ در عالم برزخ، انسان با فرشتگان گف توگو مي کند و پاسخشان را مي شنود. 2 همچنين اموري
را درک و مشاهده مي کند که درک آنها در دنيا ممکن نبود؛ ب هطور مثال، اعمالي را که در دنيا انجام داده
است، مشاهده مي کند.
3_ ارتباط انسان در عالم برزخ با دنيا، پس از مرگ نيز همچنان برقرار است؛ بدين معنا که پرونده.
برخي اعمال انسا ن با مرگ بسته نم يشود و پيوسته بر آن افزوده مي گردد.
یُنَبَّؤُا الِانسانُ یَومَِئٍذ بِما قَدَّمَ وَ اَخَّرَ
در آن روز به انسان خبر داده مي شود به آنچه پيش {از مرگ} فرستاده و آنچه پس {ازمرگ} فرستاده است.
هما نگونه که قرآن کریم می فرماید، آثار و نتایج برخی از اعمال، محدود به دوران زندگی انسان
است و با مرگ، پروندهٔ این اعمال بسته می شود )آثار ماتقدم(؛ اعمالی مانند نماز و روزه؛ اما بسیاری
از اعمال آثارشان حتی بعد از حیات ما نیز باقی می ماند )آثار ما تأخر(؛ یعنی حتی با مرگ انسان نیز
پرونده آن عمل هم چنان گشوده است. به عنوان مثال اگر کسی کتابی را به کسی یا کتابخانه ای هدیه
دهد، یا مطلب مفیدی را به دیگران آموزش دهد، تا وقتی که آن کتاب توسط دیگران خوانده می شود و
آموزش های وی به دیگران منتقل می شود یا از آن استفاده می شود، در پرونده عمل او پاداش می نویسند
و بر حسنات او می افزایند، گرچه خود فرد از دنیا رفته باشد. در مقابل، کسی که راه و رسم غلط و
مخالف فرمان الهی را از خود برجای می گذارد، تا وقتی آثار این راه و رسم غلط در فرد یا جامعه باقی
است، گناه در دفتر اعمال وی ثبت می شود و روز به روز بر عذاب وی افزوده می شود.
مدسازي هاي غلط، توليد و نشر مطالب نامناسب و غير اخلاقي، ايجاد يا تقويت آداب و رسوم
غلط در امر ازدواج، ايجاد انحرافات فکري و اخلاقي در ديگران، نمونه هايي از اعمال ناشايستي است که
موجب سنگين شدن پرونده گناهان فرد، حتي پس از مرگ وي مي شود.
رسول خدا مي فرمايد: هر کس سنت و روش نيکي را در جامعه جاري سازد، تا وقتي که
در دنيا مردمي به آن سنت عمل مي کنند، ثواب آن اعمال را به حساب اين شخص هم مي گذارند، بدون
اينکه از اجر انجام دهنده. آن کم کنند و هرکس سنت زشتي را در بين مردم مرسوم کند، تا وقتي که
. مردمي بدان عمل کنند، گناه آن را به حساب او نيز مي گذارند، بدون اينکه از گناه عامل آن، کم کنند
علاوه بر اين، اعمال خيري که بازماندگان براي درگذشتگان انجام مي دهند، در وضعيت آنان در
عالم برزخ مؤثر است؛ اعمالي مانند طلب مغفرت، دعاي خير و انفاق براي آنان.
برزخ در کلام پيشوايان
برای آشنایی بیشتر با برزخ و احوال برزخیان، از سخنان پیشوایان دین بهره می بریم:
١ در جنگ بدر، وقتی بزرگان لشکر کفار کشته شدند و سپاه اسلام پیروز شد، رسول خدا آن کشتگان را اين گونه خطاب قرار داد:
آنچه پروردگارمان به ما وعده داده بود، حق يافتيم؛ آيا شما نيز آنچه پروردگارتان وعده داده بود، حق يافتيد
اصحاب گفتند: اي رسول خدا، چگونه با آنان سخن مي گويي؛ در حالي که مرده اند
: فرمود
قسم به کسی که جانم در دست اوست، ایشان به این کلام از شما شنواترند، و فقط نمي توانند پاسخ دهند
2_ حضرت علي در راه بازگشت از جنگ صفين به قبرستاني رسيدند. در اين هنگام رو به قبرها کردند و فرمودند
اي آرميدگان در خاک، اي اهل غربت و تنهايي، اي فرورفتگان در وحشت، شما در رفتن بر ما پیشی گرفتید و ما از پی شما می آییم و به شما ملحق می شویم؛ اما خانه هایی
که از خود به جا گذاشتید، پس از شما در آن مسکن گزیدند؛ همسرانتان ازدواج کردند و اموالتان میان وارثان تقسيم شد. اينها خبرهايي بود که ما داشتيم، شما چه خبري براي ما داريد
سپس آن حضرت به یاران خود نگاه کردند و فرمودند
اگر به آنان اجازه. سخن گفتن داده مي شد، خبر مي دادند و مي گفتند: يقيناً بهترين توشه براي ابديت تقواست
3_ شخصي از امام کاظم درباره وضع مؤمنان پس از مرگ پرسيد آيا مؤمن به ديدار خانواده خویش می آید
فرمود: آری
پرسيد: چقدر
فرمود: برحسب مقدار فضیل تهایش. برخی از آنان هر روز و برخی هر دو روز و برخی هر سه روز و کمترين آنان هر جمعه
4_ امام صادق فرمود
هنگامي که مرده اي را در قبر مي گذارند، شخصي بر او ظاهر مي شود و به او مي گويد: ما )در دنيا( س هچيز بوديم: رزق تو که با پايان يافتن مهلت زندگي ات در دنيا
قطع شد ]و اينک همراه تو نيست[، خانواد هات که تو را رها کردند و بازگشتند و من که عمل تو هستم و با تو مي مانم. آگاه باش که من در ميان اين سه، در نزد تو از همه بي ارز شتر و سبک تر بودم
دانلود بخش های کتاب دینی دهم
دانلود کتاب کامل دینی دهم