• فناوری
  • سرگرمی
همچنین در ناتیلوس بخوانید


❶متن درس هشتم علوم نهم (زمین ساخت ورقه ای) + تمام عکس ها + دانلود PDF و Word 97-98 + عکس | درس های علوم کلاس نهم + درس هشتم 


جلوگیری از خالی شدن سریع باتری گوشی‌های هوشمند با چند ترفند ساده
راهنمای ایجاد ثبت و تولید شناسه در ایرنیک NIC.ir
راهنمای تخصصی خرید لپ تاپ از CPU و RAM کارت گرافیک
مغالطه "بهترین شش لول بند تگزاس" یا شواهدگزینشی چیست
CSS چیست و چگونه یاد سی اس اس را یاد بگیریم + آموزش کد نویسی + نرم افزار مدیریت
آیا فیسبوک و اینستاگرام خواستار حضور و فعالیت در ایران شدند؟
هشدار دکتر فرشاد مومنی اقتصاددان نهادگرا درباره ابعاد فاجعه‌ساز بودجه
شبه علم چیست | نگاهی نزديك به پيچيدگی‌های دنيای مدرن از نگاه علم
آیا تا ۲۵ سال آینده نرخ رشد جمعیت ایران منفی می‌شود؟
آیا انتقاد از ولایت فقیه جرم است؟
کشورهایی که از سه عنصر عبور نکنند هرگز نمی توانند به توسعه اقتصادی برسند
آیا هزینه برای تبلیغات اسلامی واجب تر است یا محیط زیست؟
فواید و خواص و مضرات در پرتقال
دانستني هاي درباره ي خورشيد و چگونه به وجود آمدن آن
دانلود 10 مداحی و سروده برتر محمود کریمی بهترین محمود کریمی
کاربرد گل گاوزبان و خواص گل گاوزبان در پزشکی و درمان بیماری ها
واقعه گوهرشاد ارتباطی با کشف حجاب نداشته است
تحقیقات کامل فناوری الکتریسیته
بیوگرافی سپند امیرسلیمانی و همسرش مارال آراسته + زندگی خصوصی
تنظیم یک شبکه و وصل شدن به اینترنت
یکی از رازهای موفقیت این است که به حرف مردم بها ندهی
معرفی 6 روش کسب درآمد از وبسایت در ایران
نگاهی بر عملکرد سرورهای پراکسی از نگاه مهندسی شبکه
فواید روزی یك لیوان آب كرفس در درمان بیماری!
نصب یک برنامه (چگونه برنامه را نصب کنیم)
اپوزیسیون داخل و خارج: «رقیب» یا «رفیق»؟
اندازه گیری زمان از دوران باستان تا عصر حاضر
بهینه سازی آدرس صفحات برای متور های جستجوگر
آیا نقدینگی و پایه پولی تحت کنترل است؟
آیا فواید خوردن پوست پرتقال را می دانید؟
خوردن بیش ازحد فلفل تند، موجب مرگ می‌شود نخورید
داستان بازی GTA3 کامل ترین داستان
ساختمان چشم انسان
چرا سپاه غیر قانونی در کار های سیاسی و اقتصادی و دخالت می کند
احکام ارث پدر به فرزند (مقاله کامل)
مزیت های مهم استفاده از سیستم عامل لینوکس
جدید ترین زمر یا کد تقلب بازی GTA6 برای PS2
نقش فیزیک در زندگی و فناوری ما انسان ها چیست فیزیک دهم
لیبرالیسم محافظه کار چیست؟
دانلود مجموعه کامل چگونه گناه نکنیم رائفی پور سخنرانی صوتی شب 1 تا 6
متن درس ۸ علوم نهم زمین ساخت ورقه ای
Text Lesson 8 Oloom9




در هنگام عبور از نواحی کوهستانی البرز و زاگرس با پدیده های زمی نشناسی مختلفی مانند چین خوردگی های کوچک و بزرگ، شکستگی ها و… مواجه می شوید. شاید چنین پرسش هایی در ذهنتان ایجاد شود که این رشته کو هها چگونه به وجود آمده اند؟ قبل از تشکیل آنها سرزمین ایران چه شکلی بوده است ؟ علت پیدایش چین خوردگی ها و شکستگی ها چیست؟ با مطالعهٔ این فصل، پاسخ این پرس شها را به دست می آورید.

قاره های متحرک


در علوم ششم خواندید که ورقه های سنگ کره بر روی خمیر کره که حالت خمیری و نیمه مذاب دارد، حرکت می کنند.

بر اساس مطالعات انجام شده، زمین شناسان معتقدند که حدود 200 میلیون سال پیش در سطح کرهٔ زمین یک خشکی واحد و بزرگی وجود داشته است که اطراف آن را یک اقیانوس بزرگ فراگرفته بوده است



میلیون ها سال بعد، این خشکی بزرگ به دو خشکی کوچک تر تقسیم شد که بین آنها را دریای تتیس پرکرده بود )شکل 2(. دریاچه خزر در شمال کشورمان، باقیماندهٔ دریای تتیس است.

با گذشت زمان، هر کدام از دو خشکی مذکور، خود نیز به قطعات کوچک تر تبدیل شده و پس از جابه جایی، قاره های امروزی را به وجود آورده اند






زمین ساخت ورقه ای


همان طور که می دانید، خمیرکره بخشی از گوشته است که حالت خمیری و نیم همذاب دارد و سنگ کره بر روی آن واقع شده است. بر اساس نظریه زمین ساخت ورقه ای سنگ کره از تعدادی ورقهٔ کوچک و بزرگ مجزا از هم تشکیل شده است )شکل 5(. این ورقه ها نسبت به هم حرکت دارند. گاهی به هم نزدیک می شوند، در جاهایی از هم دور می شوند و در بعضی جاها کنار هم می لغزند )شکل 6(. آیا می دانید بزرگ ترین ورقهٔ سنگ کره چه نام دارد؟


دانشمندان علت حرکت ورقه های سنگ کره را جریان های همرفتی خمیرکره می دانند. پدیدهٔ همرفتی داخل خمیرکره همانند جریان همرفتی داخل ظرف وسط است. خمیرکره به دلیل شرایط دما و فشار معین، حالت خمیری دارد. در قسمت پایین آن، دما زیادتر است؛ بنابراین چگالی مواد نسبت به قسمت های بالایی کمتر است. به دلیل اختلاف دما و چگالی بین قسمت های بالا و پایین خمیرکره، پدیدهٔ همرفت ایجاد می شود. در اثر این پدیده، مواد خمیری به سمت بالا حرکت می کنند و از محل .) شکاف بین ورقه ها به سطح زمین می رسند و سبب جابه جایی و حرکت ورقه ها می شوند )شکل 7

اگر ورقهٔ سنگ کره در زیر اقیانوس قرار گرفته باشد، آن را ورقهٔ اقیانوسی و اگر در محل قاره ها باشد، آن را ورقهٔ قاره ای نامند. ورقهٔ اقیانوسی چگالی بیشتری نسبت به ورقهٔ قاره ای دارد به همین دلیل در هنگام برخورد آنها با یکدیگر، ورقه اقیانوسی به زیر ورقه قاره ای فرو رانده می شود.

فرضیة گسترش بستر اقیانوس ها


اولین بار در سال 1962 میلادی هِری هِس فرضیهٔ گسترش بستر اقیانوس ها را مطرح کرد. بر اساس این فرضیه، مواد مذابی که از خمیرکره نشأت گرفته اند، در قسمت وسط اقیانوس ها به بستر اقیانوس صعود می کنند و پس از انجماد، ورقهٔ اقیانوسی جدید را به وجود می آورند. به جبران این افزوده شدن، ورقهٔ مذکور با سرعت متوسط حدود 5 سانتی متر در سال، از وسط اقیانوس به سمت ساحل حرکت م یکند و پس از رسیدن به ساحل، با ورقهٔ قاره ای برخورد می کند. در ادامهٔ این حرکت، ورقهٔ اقیانوسی .) به زیر ورقهٔ قاره ای فرو می رود )

حرکت ورقه های سنگ کره


در برخی نواحی ورقه های سنگ کره از هم دور می شوند. در محل دورشدن آنها، مواد مذاب گوشته بالا می آیند و ورقهٔ جدیدی ساخته می شود )شکل 9(. در این نواحی آتشفشان ها و زمین لرزه های متعددی رخ می دهد.

در برخی نواحی کرهٔ زمین، ورقه های سنگ کره طی میلیون ها سال به سمت یکدیگر حرکت و در نهایت با هم برخورد کرده اند. برخورد آنها سبب بروز پدیده هایی مانند رشته کوه ، چین خوردگی ، گسل و حوادثی مانند زمین لرزه و فوران آتشفشان می شود. کمربند لرزه خیز اطراف اقیانوس آرام یکی از مهم ترین نواحی لرزه خیز جهان است که علت آن برخورد ورقهٔ اقیانوسی آرام با ورقه های قاره ای اطراف آن است. در اثر این برخورد ورقهٔ اقیانوسی به زیر ورقهٔ قاره ای فرو رانده می شود. دراثر فرورانش، ورقه ها می شکنند و انرژی آزاد می شود، انرژی آزادشده به صورت امواج لرزه ای، باعث رخ دادن زمین لرزه های بزرگی می شود )شکل 10 الف(. افزون بر آن براثر فرورانش ورقهٔ فرورونده و اصطکاک ایجاد شده، دما افزایش یافته، سنگ ها ذوب می شوند و آتشفشان هایی را به وجود می آورند.

در برخی نواحی کرهٔ زمین، حرکت ورقه ها به گونه ای است که آنها نه از هم دور می شوند و نه به هم نزدیک، بلکه ورقه های سنگ کره در کنار هم می لغزند )شکل 11 (. این نوع حرکت بیشتر در بستر اقیانوس ها رخ می دهد و باعث ایجاد زمین لرز ههای زیادی می شود.



پیامدهای حرکت ورقه های سنگ کره


یکی از پیامدهای حرکت ورقه های سنگ کره، ایجاد چین خوردگی و تشکیل رشته کوه است. همان طورکه در علوم هشتم آموختید، لای ههای رسوبی در دریاها به صورت افقی ت هنشین م یشوند. پس از اینکه ضخامت رسوبات زیاد شد، در اثر حرکت و برخورد ورقه های سن گکره، رسوبات از حالت .) افقی خارج می شوند و به حالت چین خورده در می آیند و رشته کوه ها را به وجود می آورند.

دراثر حرکت ورقه های سنگ کره، پدیده های زمین شناسی مانند زمین لرزه و آتشفشان نیز ایجاد می شود. این پیامد ها در کشور ما نیز دیده م یشود. به این ترتیب که، هم اکنون از وسط دریای سرخ، مواد مذاب خمیرکره به بستر این دریا بالا می آیند و پوستهٔ جدید را می سازند و این پوسته به دو طرف حرکت می کند )شکل 13 (. بنابراین ورقهٔ عربستان از چند میلیون سال قبل حرکت خود را به سمت ورقهٔ ایران آغاز نموده و هم اکنون نیز ادامه دارد. در اثر برخورد ورقهٔ عربستان با ورقهٔ ایران، رشته کوه زاگرس به وجود آمده است و ادامهٔ این حرکت، باعث ایجاد زمین لرزه هایی با بزرگی معمولاً کمتر از 5 ریشتر در نواحی غرب و جنوب غرب ایران می شود. مسلماً داشتن اطلاعات دقیق و رعایت نکات ایمنی در ساخت و ساز شهرها و روستاهای کشور، آسیب پذیری ما را به حداقل می رساند.


هنگامی که در بستر اقیانوس ها، زمین لرزه یا آتشفشان رخ م یدهد، ممکن است آبتاز)سونامی( ایجاد گردد. این امواج اقیانوسی، انرژی بسیار زیادی دارند و هنگام رسیدن به سواحل، خسارت های زیادی برجای می گذارند. هرچه عمق آب اقیانوس بیشتر باشد، سرعت و انرژی آبتاز نیز بیشتر خواهد بود و خسار تهای زیادتری را به بار خواهد آورد.

برخی مواقع، حرکت ورقه های سنگ کره باعث شکستن سنگ های پوستهٔ زمین می شود. شکستگی های پوستۀ زمین به دو دستهٔ درزه و گسل، تقسیم بندی می شوند. اگر سنگ های دو طرف شکستگی، نسبت به هم جاب هجا شده باشند، گسل را به وجود می آورند )شکل 14 و اگر سنگ های دو طرف شکستگی، جاب هجا نشده باشند، دَرزِه به وجود می آید.


  • فناوری
  • سرگرمی

لطفا نظر خود را درباره مطلبی که خوانده‌اید، بنویسید...
نام شریف شما :
آدرس ایمیل:
مطلب :
کپی از مطالب این سایت تنها با ذکر فاتحه رایگان است
مجله تفریحی، سرگرمی و اطلاع رسانی   Natilos.ir © 2024 - 2015
V 9.8