تداوم هدایت
فصل: دوم
درس: دینی
کلاس: یازدهم
نام درس: تداوم هدایت
دانلود متن درس دوم دینی یازدهم تداوم هدایت سال تحصیلی 99-1400 تداوم هدایت PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل دوم درس دینی کلاس یازدهم نام درس تداوم هدایت
دین به معنای «روش» و «راه» است. راه و روشی که خداوند برای زندگی انسان ها برگزیده، همان دین الهی است که بدان اسلام می گویند. بر اساس آیات قرآن کریم، خداوند یک دین برای انسان ها فرستاده و به همه پیامبران فرمان داده است تا همان دین را در میان مردم تبلیغ کنند و راه تفرقه در پیش نگیرند. انبیاء هم این فرمان را اطاعت کرده و مأموریت خود را انجام داده اند.
حال شایسته است بدانیم:
- چرا خداوند فقط یک دین برای هدایت بشر فرستاده است؟
- با وجود یکی بودن دین، چرا خداوند پیامبران متعدد فرستاده است؟
- چرا بعد از پیامبر اکرم پیامبر جدیدی نمی آید و پیامبری به ایشان ختم می شود؟
فطرت مشترک، منشأ دین واحد
فطرت به معنای نوع خاص آفرینش است. وقتی از فطرت انسان سخن می گوییم، منظور آفرینش خاص انسان و ویژگی هایی است که خداوند در اصل آفرینش وی قرار داده است. از ابتدای آفرینش انسان تاکنون، اقوام مختلفی روی زمین زندگی کرده اند؛ این افراد با اینکه در برخی خصوصیات، مانند نژاد، زبان، و آداب و رسوم با یکدیگر تفاوت دارند، ولی همگان ویژگ یهای فطری مشترکی دارند به طور مثال، همهٔ انسان ها:
- از استعداد تفکر و قدرت اختیار برخوردارند.
- فضیل تهای اخلاقی مانند عدالت و خیرخواهی را دوست دارند و از رذائل اخلاقی مانند ظلم، حسادت و دروغ بیزارند.
- به دنبال زیبایی ها، خوب یها و کمالات نامحدودند.
- از فنا و نابودی گریزان و در جست وجوی زندگی جاودانه هستند.
به سبب این ویژگی های مشترک )فطرت(، خداوند یک برنامه کلی به انسان ها ارزانی داشته، تا آنان را به هدف مشترکی که در خلقتشان قرار داده است، برساند. همان طور که گفته شد،این برنامه، اسلام نام دارد که به معنای تسلیم بودن در برابر خداوند است.
در این برنامه از انسان خواسته می شود تا با اندیشه در خود و جهان هستی، به ایمان قلبی دست یابد. ایمان به:
- خدای یگانه و دوری از شرک
- فرستادگان الهی و راهنمایان دین
- سرای آخرت، و پاداش و حسابرسی عادلانه
- عادلانه بودن نظام هستی
و در حیطهٔ عمل، از انسان می خواهند با ایمانی که کسب کرده است، تلاش نماید تا:
- با انجام واجبات دین و ترک حرام های آن، خداوند را عبادت و بندگی کند.
- فضایل اخلاقی مانند عفت، راستگویی و امانت داری را کسب نماید و از رذائل اخلاقی، مانند ظلم، نفاق، دروغ و ریا دوری کند.
- جامعه ای دینی بر اساس عدالت بنا نماید.
همه پیامبران الهی، مردم را به این امور فراخوانده اند. به همین دلیل، محتوای اصلی دعوت پیامبران یکسان است و همهٔ آنها یک دین آورده اند. با این وجود، تعالیم انبیا در برخی احکام فرعی، متناسب با زمان و سطح آگاهی مردم و نیازهای هر دوره با دوره ای دیگر تفاوت داشته است؛ مثلا همهٔ پیامبران، امت های خود را به نماز دعوت کرد هاند، اما در شکل و تعداد آن تفاو تهایی بوده است؛ البته این قبیل تفاو تها سبب تفاوت در اصل دین نشده است.
علل فرستادن پیامبران متعدد
در پاسخ به سؤال دوم م یتوان گفت فرستادن پیامبران متعدد به این دلایل بوده است:
الف) استمرار و پیوستگی در دعوت: لازمهٔ ماندگاری یک پیام، تبلیغ دائمی و مستمرّ آن است. پیامبران الهی با ایمان استوار و تلاش ب یمانند، در طول زمان های مختلف دین الهی را تبلیغ م یکردند. آنان سخت یها را تحمل م یکردند تا خداپرستی، عدالت طلبی و کرامت های اخلاقی میان انسا نها جاودان بماند و گسترش یابد و شرک و ظلم و رذائل اخلاقی از بین برود. این تداوم سبب شد تا تعالیم الهی جزء سبک زندگی و آداب و فرهنگ مردم شود و دشمنان دین نتوانند آن را به راحتی کنار بگذارند.
ب) رشد تدریجی سطح فکر مردم: علت دیگر فرستادن پیامبران متعدد، رشد تدریجی فکر و اندیشه و امور مربوط به آن، مانند دانش و فرهنگ می باشد.
از این رو، لازم بود تا در هر عصر و دوره ای پیامبران جدیدی مبعوث شوند، تا همان اصول ثابت دین الهی را در خور فهم و اندیشهٔ انسان های دوران خود بیان کنند و متناسب با درک آنان سخن گویند. در حقیقت، هر پیامبری که مبعوث می شد، دربارهٔ توحید، معاد، عدالت، عبادت خداوند و مانند آن سخن گفته، اما بیان او در سطح فهم و درک مردم زمان خود بوده است.
پیامبر اکرم می فرماید:
اِنّا مَعاشِرَ الاَنِبیاِء اُمِرنا اَن نُکَِلّمَ النّا س عَلیٰ قَدرِ عُقوِلهِم
ما پیامبران مأمور شده ایم که با مردم به اندازه عقلشان سخن بگوییم
ج) تحریف تعلیمات پیامبر پیشین: به علت ابتدایی بودن سطح فرهنگ و زندگی اجتماعی و عدم توسعهٔ کتابت، تعلیمات انبیاء به تدریج فراموش م یشد، یا به گونه ای تغییر می یافت که با اصل آن متفاوت می شد؛ بر این اساس، پیامبران بعدی می آمدند و تعلیمات اصیل و صحیح را بار دیگر به مردم ابلاغ می کردند.
عوامل ختم نبوت
از آنجا که خداوند پیامبران را می فرستد، و اوست که نیاز یا عدم نیاز به پیامبر را در هر زمان تشخیص می دهد، تعیین زمان ختم نبوت نیز با خداست. زیرا اوست که دقیقاً می داند عوامل ختم نبوت فراهم شده یا نه. مثلاً یکی از عوامل بی نیازی از آمدن پیامبر جدید، حفظ کتاب آسمانی از تحریف و وجود آن در میان مردم است. اما تشخیص اینکه در چه زمانی مردم به مرحله ای می رسند که می توانند کتاب آسمانی خود را حفظ کنند، در توانایی انسان نیست و فقط خداوند از چنین علمی برخوردار است. بنابراین، با توجه به اعلام ختم نبوت در زمان حضرت محمد ، در می یابیم که عوامل بی نیازی از پیامبر جدید فراهم بوده است. این عوامل عبارت اند از:
1 آمادگی جامعۀ بشری برای دریافت برنامۀ کامل زندگی: پایین بودن سطح درک انسان ها و عدم توانایی آنان در گرفتن برنامهٔ کامل زندگی از عوامل تجدید نبوت ها بود. در عصر نزول قرآن، با اینکه مردم حجاز سطح فرهنگی پایینی داشتند، اما آمادگی فکری و فرهنگی جوامع مختلف به میزانی بود که می توانست کام لترین برنامه زندگی را دریافت و حفظ کند و به کمک آن، پاسخ نیازهای فردی و اجتماعی خود را به دست آورد. به همین جهت می بینیم که با ورود اسلام به سرزمین های دیگری مانند ایران، عراق، مصر و شام نهضت علمی و فرهنگی بزرگی آغاز شد و دانشمندان و عالمان فراوانی ظهور کردند.
2 حفظ قرآن کریم از تحریف: با تلاش و کوشش مسلمانان و در پرتو عنایت الهی و با اهتمامی که پیامبر اکرم در جمع آوری و حفظ قرآن داشت، این کتاب دچار تحریف نشد و هیچ کلمه ای بر آن افزوده یا از آن کم نگردید. به همین جهت این کتاب نیازی به
تصحیح ندارد و جاودانه باقی خواهد ماند.
3 وجود امام معصوم پس از پیامبر اکرم : تعیین امام معصوم از طرف خداوند سبب شد که مسئولیت های پیامبر، به جز دریافت وحی ادامه یابد و جامعه کمبودی از جهت رهبری و هدایت نداشته باشد.
4 پویایی و روزآمد بودن دین اسلام:دینی می تواند برای همیشه ماندگار باشد که بتواند به همهٔ سؤال ها و نیازهای انسان ها در همهٔ مکان ها و زمان ها پاسخ دهد. دین اسلام ویژگی هایی دارد که می تواند پاسخ گوی نیازهای بشر در دوره های مختلف باشد. یکی از این ویژگی ها وجود دو دسته قوانین ثابت و متغیر، متناسب با نیازهای ثابت و متغیر بشر است.
توضیح اینکه، انسان در زندگی فردی و اجتماعی
دو دسته نیاز دارد؛
نیازهای ثابت همانند امنیت، عدالت، دادوستد با دیگران، تشکیل خانواده، تعلیم و تربیت و حکومت. این نیازها همواره برای بشر وجود داشته است و از بین نمی روند. دین اسلام نیز برای تأمین هر کدام از این نیازها قوانین ثابت و مشخصی دارد.
دستهٔ دیگر، نیازهای
متغیر هستند که از درون همین نیازهای ثابت پدید می آیند؛ مثلاً داد و ستد، یک نیاز ثابت است. قرآن کریم برای این نیاز ثابت، یک قاعده و اصل ثابت دارد و آن قاعده این است که
أَحَلَّ اللّٰهُ البَیعَ وَ حَرَّمَ الرِّبا؛
خداوند معامله را حلال کرده است، اما ربا را حرام.
بقره، 7
اما شیوهٔ داد و ستد، ممکن است در هر زمان تغییر کند؛ مثلاً یک روز کالا را با کالا عوض می کردند، روز دیگر به جای کالا سکه م یگرفتند، بعدها پول اعتباری، یعنی اسکناس به بازار آمد و امروزه قراردادهای بانکی، معامله ها را تنظیم م یکنند. در هریک از این موارد، ربا شکل خاصی پیدا م یکند که باید تشخیص داده شود. این شک لهای خاص نیازهای متغیر ما هستند که فقیهان و مجتهدان براساس آن اصل ثابت، و با تحقیق و مطالعه در کتاب و سنّت، شک لهای خاص ربا و معامله در این زمان را معین م یکنند و به کسانی که مجتهد نیستند اعلام م یکنند تا مطابق با آن عمل کنند.
در کنار قوانین ثابت و متغیّر، اسلام برای حاکم نظام اسلامی اختیارات ویژه ای در نظر گرفته است که این اختیارات بیشتر در مواردی است که یک مورد مهم با یک مورد مهم تر در تضاد قرار می گیرد و شرایط ویژه ای پیش می آورد که نیازمند قانون جدید است و حاکم اسلامی می تواند این قانون جدید را وضع کند. به عنوان مثال، در دین اسلام هر کس نسبت به مالی که از راه حلال به دست آورده است، اختیار دارد و می تواند آن را به اختیار خود، در هر جا و مکانی که می خواهد، در امور مشروع مصرف کند. اما اگر حکومت اسلامی تشخیص دهد که برای استقلال سیاسی و اقتصادی کشور لازم است خرید و فروش برخی کالاها محدود شود، می تواند با وضع احکام و مقرّراتی، تجارت آزاد را محدود کند و مقرّرات ویژه ای برای صادرات و واردات اجناس وضع نماید.
همچنین نظام اسلامی می تواند برای حمایت از تولید ملی و اشتغال بیشتر جوانان و بیکار نشدن کارگران مانع ورود کالاهایی شود که امکان تولید آنها در کشور وجود دارد و مردم می توانند آن را تولید کنند.
بنابراین، بر اساس ویژگی هایی که بیان شد، دین آخرین پیامبر الهی، کامل ترین و شایسته ترین برنامه برای هدایت تمامی انسان ها در همهٔ زمان هاست و دیگر نیازی به آمدن پیامبر جدید نیست.
وظیفۀ پیروان پیامبران گذشته
وقتی خداوند پیامبر جدیدی برای هدایت مردم می فرستد، وظیفهٔ پیروان پیامبر قبل چیست؟ آیا ادامه پیروی از دستورات پیامبر قبلی، مورد قبول خداوند است؟
همان طور که بیان شد، خداوند فقط یک دین و یک راه برای هدایت انسان ها فرستاده است که از آن به
اسلام تعبیر می شود. هر یک از پیامبران، این دین الهی را در خور فهم و اندیشهٔ انسان های دوران خود بیان کرده اند. آمدن پیامبر جدید و آوردن کتاب جدید نشانگر این است که بخشی از تعلیمات پیامبر قبلی، اکنون نمی تواند پاسخ گوی نیازهای مردم باشد.
هر پیامبری که می آمد به آمدن پیامبر بعدی بشارت می داد و بر پیروی از او تأکید م یکرد. بنابراین، وجود دو یا چند دین در یک زمان نشانگر این است که پیروان پیامبر قبلی به آخرین پیامبر ایمان نیاورد هاند و این کار به معنای سرپیچی از فرمان خدا و عدم پیروی از پیامبران گذشته است.
علاوه بر این، امروزه به جز قرآن کریم هیچ کتاب آسمانی دیگری وجود ندارد که بتوان گفت محتوای آن به طور کامل از جانب خداست و انسان ها آن را کم و زیاد نکرده اند و با اطمینان خاطر بتوان از آن پیروی کرد. بنابراین، تنها دینی که م یتواند مردم را به رستگاری دنیا و آخرت برساند اسلام است:
وَ مَن یَبتَغِ غَیرَ الِسلامِ دینًا فَلَن یُقبَلَ مِنهُ وَ هُوَ فِی الآخِرَةِ مِنَ الخاسِرینَ
و هر کس که دینى جز اسلام اختیار کند از او پذیرفته نخواهد شد و در آخرت از زیان کاران خواهد بود.
سورهٔ آل عمران، آیهٔ 85
و کالای خود را تبلیغ م یکنند و مردم م یتوانند بین آن کالاها یکی را انتخاب نمایند. در صورتی که پیامبران مانند معلمان یک مدرسه اند که پایه های مختلف تحصیلی را به ترتیب تدریس می کنند و هر کدام مطالب سال قبل را تکمیل می کنند. آنان مردم را به سوی خدا دعوت می کردند نه به سوی خود، و همه یک راه و یک سخن داشته اند و همه یکدیگر را تأیید کرده اند. بنابراین، اگر کسی به آخرین پیامبر الهی ایمان بیاورد در واقع به تمام پیامبران سابق نیز ایمان آورده است.
متن درس های دیگر (دینی یازدهم)
 | دانلود متن درس اول دینی هدایت الهی سال تحصیلی 99-1400 هدایت الهی PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل اول درس دینی نام درس هدایت الهی |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس دوم دینی تداوم هدایت سال تحصیلی 99-1400 تداوم هدایت PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل دوم درس دینی نام درس تداوم هدایت |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس سوم دینی معجزه جاویدان سال تحصیلی 99-1400 معجزه جاویدان PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل سوم درس دینی نام درس معجزه جاویدان |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس چهارم دینی مسئولیت های پیامبر سال تحصیلی 99-1400 مسئولیت های پیامبر PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل چهارم درس دینی نام درس مسئولیت های پیامبر |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس پنجم دینی امامت، تداوم رسالت سال تحصیلی 99-1400 امامت، تداوم رسالت PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل پنجم درس دینی نام درس امامت، تداوم رسالت |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس ششم دینی پیشوایان اسوه سال تحصیلی 99-1400 پیشوایان اسوه PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل ششم درس دینی نام درس پیشوایان اسوه |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس هفتم دینی وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان، پس از رسول خدا سال تحصیلی 99-1400 وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان، پس از رسول خدا PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل هفتم درس دینی نام درس وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان، پس از رسول خدا |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس هشتم دینی احیای ارزش های راستین سال تحصیلی 99-1400 احیای ارزش های راستین PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل هشتم درس دینی نام درس احیای ارزش های راستین |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس نهم دینی عصر غیبت سال تحصیلی 99-1400 عصر غیبت PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل نهم درس دینی نام درس عصر غیبت |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس دهم دینی مرجعیت و ولایت فقیه سال تحصیلی 99-1400 مرجعیت و ولایت فقیه PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل دهم درس دینی نام درس مرجعیت و ولایت فقیه |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس یازدهم دینی عزّت نفس سال تحصیلی 99-1400 عزّت نفس PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل یازدهم درس دینی نام درس عزّت نفس |
+ ادامه مطلب | دانلود متن درس دوازدهم دینی پیوند مقدس سال تحصیلی 99-1400 پیوند مقدس PDF کتاب متن درس دینی یازدهم متن فصل دوازدهم درس دینی نام درس پیوند مقدس |
+ ادامه مطلب
