فصل: ششم
درس: علوم
کلاس: هفتم
نام درس: سفر آب روی زمین
دانلود متن درس ششم علوم هفتم سفر آب روی زمین سال تحصیلی 99-1400 سفر آب روی زمین PDF کتاب متن درس علوم هفتم متن فصل ششم درس علوم کلاس هفتم نام درس سفر آب روی زمین

بخار آب فراوانی در هوا کره اتمسفر زمین وجود دارد که پس از تراکم به صورت بارش به سطح زمین می رسد. بارش به شکل های گوناگون دیده می شود که در مناطق مختلف مقدار آن متفاوت است
سفر آب روی زمین

بیش از 75 درصد سطح کرهٔ زمین را آب فرا گرفته است که مقدار کمی از آن را آب های شیرین تشکیل می دهند. به مجموعه آب های موجود در هوا کره اتمسفر، سطح و درون زمین که به صورت جامد، مایع و بخار می باشند، آب کره گفته می شود. آب کره شامل اقیانوس ها، دریاها، دریاچه ها، رودخانه ها، آب های زیرزمینی، رطوبت هوا و یخچال ها می شود.
همان گونه که در سال های گذشته آموختید با تابش پرتوهای خورشید به سطح اقیانوس ها، دریاها و دریاچه ها، آب ها تبخیر می شوند و به بالا می روند. بخارآب در آنجا به دلیل کاهش دما، متراکم و به ابر تبدیل می شود. با ادامهٔ روند کاهش دما، اگر درصد رطوبت و میزان دمای هوا به حد مناسبی برسد، بارش رخ می دهد. هرگاه در فرایند متراکم شدن ابرها، دمای هوا خیلی کم باشد، رطوبت هوا به شکل برف به سطح زمین می ریزد. در صورتی که دمای هوا هنگام
تراکم، بالاتر از صفر درجهٔ سلسیوس باشد، رطوبت هوا به شکل باران به سطح زمین می ریزد. اگر قطره های باران در مسیر پایین آمدن به سطح زمین از توده هوای سرد عبور کنند به تگرگ تبدیل می شوند.
سفر آب روی زمین

هواشناسی دانشی است که دربارهٔ شناخت جو و هوای اطراف کرهٔ زمین به مطالعه و تحقیق می پردازد. یکی از مهم ترین کارهای هواشناسی اندازه گیری مقدار بارندگی است که در ایستگاه های باران سنجی برحسب میلی متر انجام می شود.

باران کجا می رود؟

پس از بارش، بخشی از آب تبخیر می شود و به هوا کره اتمسفر صعود می کند. قسمتی از آن در سطح زمین، جاری می شود و بخش باقیمانده به درون زمین نفوذ می کند
سفر آب روی زمین

آب های جاری

بخشی از آب باران در سفر خود روی زمین به طرف مناطق پست تر جریان پیدا می کند. این آب ها پس از به هم پیوستن در جهت شیب زمین حرکت می کنند و به دریاچه ها، دریاها و اقیانوس ها می ریزند. منطقه ای که آب های سطحی آن توسط یک رود و انشعابات آن از نقاط مرتفع به سمت نواحی پست تر هدایت می شود، حوضهٔ آبریز نام دارد.
انسان از گذشته، آب را به عنوان یک نعمت خدادادی می دانسته و برای بهره برداری بهتر و جلوگیری از هدر رفتن آن به فکر احداث سد روی رودخانه ها بوده است. امروزه با احداث سد به این هدف مهم دست یافته است. کشور ما نیز در زمینه سدسازی موفق بوده است.
سرعت آب رودخانه ها با هم متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. رودخانه در مسیر حرکت خود ممکن است به صورت مستقیم یا مارپیچ جریان داشته باشد. اگر شیب زمینی که رودخانه در آن جریان دارد، زیاد باشد، رودخانه مسیر مستقیم پیدا می کند و در صورتی که شیب زمین کم باشد، رودخانه مسیر مارپیچی به خود می گیرد
سفر آب روی زمین

آبشار

رودخانه در ادامهٔ مسیر خود ممکن است به محلی برسد که بستر آن به طور ناگهانی دچار اختلاف ارتفاع می شود. در این صورت آبشار تندْآب ایجاد می گردد.
سفر آب روی زمین

علت تشکیل آبشار این است که آب در مسیر جریان خود، ابتدا از سنگ های سخت و مقاوم سپس از سنگ های نرم و کم مقاومت عبور می کند. بر اثر فرسایش در زمان نسبتاً طولانی، سنگ های مقاوم برجای می مانند و سنگ های نرم از بین می روند و اختلاف ارتفاع در مسیر رود ایجاد می شود که به آن آبشار گفته می شود
سفر آب روی زمین

آلودگی رودخانه ها

در گذشته تصور بر این بود که به دلیل فراوانی آب در رودخانه ها، تخلیهٔ فاضلاب ها در آلودگی آنها تأثیری ندارد؛ در حالی که امروزه ثابت شده است که کمترین آلودگی در رودخانه ها باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی فراوانی می شود رودخانه ها به عنوان بخشی از محیط زیست و منبع تأمین کنندهٔ قسمت عمده ای از آب آشامیدنی، کشاورزی و صنعتی نیاز به حفاظت و توجه بیشتری دارند.

دریاچه ها

بخشی از آب کره که در سطح خشکی ها واقع شده است و به طور طبیعی به آب های آزاد راه ندارد، دریاچه نامیده می شود. دریاچه یک محیط زنده و پویاست که جانداران مختلفی در آن زندگی می کنند. دریاچه ها از نظر تأمین مواد غذایی، مواد معدنی، ذخایر نفت و گاز، گردشگری، تعدیل آب و هوای منطقه، حمل و نقل و کشتیرانی اهمیت دارند.
بزرگ ترین دریاچهٔ جهان، دریاچهٔ خزر است که به علت وسعت زیاد به آن دریا گفته می شود دریاچه های کشورمان از نظر چگونگی تشکیل با هم متفاوت اند. برخی از آنها به طور طبیعی و بعضی از آنها توسط انسان ایجاد شده اند.

دریاچه هایی که به طور مصنوعی ایجاد می شوند بر اساس نوع کاربرد و بهره برداری از آن متفاوت اند. برخی از دریاچه ها در پشت سدها به وجود می آیند. از آب ذخیره شده در این دریاچه ها برای تولید برق، کشاورزی و آب آشامیدنی استفاده می شود؛ مانند سد امیرکبیر که در شمال شهر کرج واقع شده است.
گاهی دریاچه هایی در اطراف شهرها به منظور تعدیل دمای هوا، حفظ محیط زیست و توسعهٔ گردشگری ایجاد می شوند؛ مانند دریاچهٔ مصنوعی شهدای خلیج فارس که در منطقه چیتگر تهران احداث شده است.

دریاها و اقیانوس ها

حدود 97 درصد حجم آب کره در دریاها و اقیانوس ها قرار دارد و تقریباً سطح زمین را آب می پوشاند. به همین دلیل سیارهٔ زمین از فضا به رنگ آبی دیده می شود.
سفر آب روی زمین

شکل سواحل دریاها در جاهای مختلف، متفاوت است. در قسمت هایی که جنس سنگ های ساحلی در برابر فرسایش مقاوم اند، شکل ساحل به صورت صخره ای و پرتگاهی است. در قسمت هایی که سنگ های ساحلی مقاومت کمتری دارند، شکل سواحل به صورت هموار و ماسه ای است.

حرکات آب دریاها

آب دریاها به دلایل مختلف دائما در حال حرکت اند.این حرکت به صورت امواج دریا، جریان های دریایی و جزر و مد است. به حرکت آب به سمت بالا و پایین، موج آب گفته می شود. امواج دریا باعث فرسایش و تغییر شکل سواحل می شوند. هنگام وقوع زمین لرزه و آتشفشان های زیردریایی، امواج بزرگی در دریا ایجاد می شود که به آن آبتاز سونامی می گویند. جزر و مد در اثر نیروی گرانشی ماه و خورشید ایجاد می شود. به بالا آمدن آب و حرکت آن به سمت ساحل مد و به پایین رفتن آب در سواحل، جزر گفته می شود. برخی کشورها از جزر و مد در تولید انرژی الکتریسیته و ماهیگیری استفاده می کنند. در دوران دفاع مقدس، رزمندگان برای عبور از اروند رود از پدیدهٔ جزر و مد استفاده می کردند.
سفر آب روی زمین

یخچال ها

در مناطقی از کرهٔ زمین که میانگین دمای هوا از صفر درجهٔ سلسیوس کمتر است، بارش عمدتاً به صورت برف است. با انباشته شدن برف طی سال های متمادی در این نواحی، یخچال تشکیل می شود. یخچال ها به طور کلی به دو دستهٔ قطبی و کوهستانی تقسیم می شوند. یخچال های عظیم قطبی در نواحی قطب شمال و جنوب کرهٔ زمین قرار دارند و یخچال های کوهستانی در نواحی مرتفع سطح خشکی ها تشکیل می شوند
سفر آب روی زمین

متن درس های دیگر (علوم هفتم)

متن درس اول علوم هفتم (تجربه و تفکر)

دانلود متن درس اول علوم تجربه و تفکر سال تحصیلی 99-1400 تجربه و تفکر PDF کتاب متن درس علوم هفتم متن فصل اول درس علوم نام درس تجربه و تفکر